علت،تشخیص و درمان بی اختیاری مدفوع

بی اختیاری مدفوع ، یک اختلال در توانایی حفظ و کنترل عبور گاز و مدفوع از مقعد است. شدت این بیماری می تواند از ناتوانی در نگه داشتن گاز (بی اختیاری متوسط) تا ناتوانی در کنترل احتباس مایع و مدفوع متراکم (بی اختیاری شدید) متفاوت باشد.

علل بی اختیاری مدفوع

حفظ محتویات روده به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:
– وضعیت عملکردی اسفنکتر مقعد، خواص هندسی، الاستیک و بسته شدن آن؛
– تحرک روده بزرگ
– ماهیت مدفوع
– زاویه آنورکتال
– عصب دهی عصبی راست روده و کانال مقعد
– وضعیت عضلات کف لگن
بسته به علت این وضعیت پاتولوژیک، اشکال زیر از بیماری متمایز می شود:

ارگانیک:

– بعد از زایمان، از جمله بعد از سزارین به دلیل آسیب به ساختارهای عضلانی و رشته های عصبی.
– پس از عمل به دلیل فیستول های ناحیه پاراکتال، همراه با ذوب چرکی فیبرهای عضلانی، شقاق مقعدی، حذف هموروئید
– در نتیجه ترومای خانگی به پرینه و رکتوم؛ در نتیجه ناهنجاری های مادرزادی ناحیه آنورکتال.

عملکردی :

– به دلیل بیماری های سیستم عصبی محیطی و مرکزی (تنگی نخاع، فتق لومبوساکرال، نوروپاتی، شرایط دمیلینه کننده).
– مختلط.

علائم

علامت اصلی ، بی اختیاری محتویات روده (گاز، مایع یا مدفوع جامد) است.
بسته به شدت علائم بالینی، چندین درجه از شدت تشخیص داده می شود:
درجه 1 : بی اختیاری گاز
درجه 2 : بی اختیاری گازها و مدفوع مایع
درجه 3 : بی اختیاری گازها، مدفوع مایع و جامد.
این بیماری ممکن است با مدفوع یا ناتوانی در نگه داشتن محتویات روده قبل از رفتن به توالت نشان داده شود.

تشخیص

اقدامات تشخیصی با هدف تعیین علت وضعیت پاتولوژیک، شناسایی علائم عوارض و انجام تشخیص های افتراقی با سایر بیماری ها انجام می شود.
در قرار ملاقات ، پزشک با دقت به مشکلات بیمار گوش می دهد و برای شناسایی عوامل خطر در مورد موارد زیر از بیمار سوالاتی می پرسد:
– آیا جراحی قبلی روی اندام های لگن، زایمان یا آسیب های پرینه انجام شده است.
آیا بیمار توسط یک متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک معاینه شده است .
– بیمار چه نوع رژیم غذایی داشته و قوام مدفوع چگونه است؟
– آیا بیماری های دستگاه گوارش، از جمله کولیت اولسراتیو غیر اختصاصی ، بیماری کرون وجود دارد .
– آیا بیمار دیابت یا سرطان دارد یا دوره های شیمی درمانی را گذرانده است؟
مشخص می‌شود که این مشکل از چند وقت پیش ایجاد شده است، علائم با چه سرعتی پیشرفت می‌کنند، هر چند وقت یک‌بار رخ می‌دهند و آیا به داروها حساسیت وجود دارد یا خیر. علائم افتادگی اندام لگن مانند بی اختیاری ادرار، افتادگی دهانه رحم و رحم و افتادگی رکتوم مشخص می شود.
در طول یک معاینه از طریق یک معاینه دیجیتال:
– یکپارچگی ساختارهای ناحیه پری آنال ارزیابی می شود.
– معاینه برای شناسایی بواسیر، شقاق مقعد ، تشکیلات تومور مانند، تغییرات اسکار ، هیپرتروفی یا نازک شدن پوست پرینه و ناحیه پری مقعد انجام می شود.
– رفلکس مقعد و عملکرد انسداد مقعد ارزیابی می شود.
– علائم افتادگی اندام لگنی آشکار می شود (با فشار، اندام های تناسلی داخلی و رکتوم ممکن است بیرون بیفتند).
– رفلکس مقعدی با تحریک ناحیه اطراف مقعد با انگشت بررسی می شود (به طور معمول، اسفنکتر باید منقبض شود؛ با افزایش انقباض، عضلات پرینه نیز به طور همزمان منقبض می شوند). یکی از نشانه های مهم این بیماری، فاصله افتادن مقعد پس از برداشتن انگشت از راست روده است.
– انجام اسفنکترومتری از جمله برای پیش بینی نتایج درمان جراحی توصیه می شود.
برای تشخیص جامع وضعیت سلامتی بیمار، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
– سونوگرافی اندورکتال
– الکترونورومیوگرافی تداخلی
– نوار قلب
– اشعه ایکس قفسه سینه
– تجزیه و تحلیل خون عمومی
– تجزیه و تحلیل کلی ادرار
– آزمایش خون بیوشیمیایی
– گلوکز خون
– کواگولوگرام؛
– مطالعه عملکرد برون ریز پانکراس
– الکترو نورو میوگرافی نه تنها برای تعیین فعالیت بیوالکتریک تونیک و اختیاری عضلات اسفنکتر خارجی، بلکه به عنوان یک روش درمانی نیز استفاده می شود.

درمان بی اختیاری مدفوع

برای درمان این مشکل، از یک رویکرد یکپارچه استفاده می شود که ممکن است شامل روش های درمان محافظه کارانه و جراحی باشد.
روش های درمان محافظه کارانه عبارتند از:
– رژیم غذایی
– انجام تمرینات ویژه در ترکیب با بیوفیدبک درمانی
– مصرف داروها (ضد اسهال)
– تحریک الکتریکی مقعد
– تحریک مغناطیسی برون بدنی و خاجی
– نورومدولاسیون تیبیا (تحریک عصب تیبیا برای تحریک رفلکس شبکه عصبی لگنی-خاجی)
– تامپون مقعدی (درمان علامتی برای بی اختیاری مدفوع درجه 2-3)
– مراقبت از پوست اطراف مقعد (استفاده از کرم های محافظ، پمادها، فرم های دارویی حاوی روی)
– پاک کننده تنقیه (برای بیماری های عصبی با تمایل به یبوست).

رژیم غذایی برای بی اختیاری مقعدی با هدف تنظیم حرکات روده است. توصیه می شود برای ردیابی روابط علت و معلولی بین مصرف غذا و شدت علائم بیماری، یک دفتر خاطرات غذایی ویژه داشته باشید. مصرف نوشیدنی های کافئین دار، شیرین کننده ها یا غذاهای حاوی لاکتوز توصیه نمی شود. مصرف مقادیر کافی فیبر گیاهی، پوسته پسیلیوم و مکمل های فیبر رژیمی توصیه می شود.
اثربخشی بالای تمرینات ویژه برای بی اختیاری مدفوع در مرحله اولیه ثابت شده است. انجام تمرینات (انقباض اسفنکتر با بالون بادی وارد شده به رکتوم) به مدت 20 تا 30 دقیقه تحت کنترل الکترومیوگرافی توصیه می شود.
تحریک الکتریکی می تواند برای بی اختیاری مدفوع به عنوان یک نوع درمان مستقل در غیاب ناهنجاری های ناحیه آنورکتال یا پس از جراحی استفاده شود. یک جلسه درمانی به طور متوسط 20 دقیقه طول می کشد. مدت دوره 14 روز می باشد.

درمان جراحی شامل روش های زیر است:

– درمان فیستول های مقعدی، شقاق مقعد، هموروئید، افتادگی رکتوم
– معرفی داروهای زیست سازگار (پرکننده های سیلیکونی) در ناحیه آنورکتال
– فرکانس رادیویی حرارتی
– کاشت اسفنکتر مصنوعی
– تعدیل عصبی خاجی
– اسفنکتروپلاستی قدامی یا خلفی (اگر بیش از 25٪ از محیط مقعد تحت تأثیر قرار نگیرد)
– اسفنکترولواتوروپلاستی
– جراحی پلاستیک با استفاده از عضلات اسکلتی (گراسیلوپلاستی، اسفنکتروگلوتئوپلاستی، گلوتئوپلاستی)
– تشکیل استومای روده ای جداکننده.