کوررنگی یا دالتونیسم چیست؟

کوررنگی یا دالتونیسم وضعیتی است که در آن توانایی تشخیص رنگ ها تا حدی یا به طور کامل از بین می رود. درجه ناهنجاری متفاوت است، برای برخی، محدودیت ها فقط برای یک رنگ اعمال می شود، و برخی از افراد نیز جهان را سیاه و سفید می بیند.
برخلاف تصور رایج، افراد دچار کور رنگی یک رنگ را رنگ دیگر نمی بینند: آنها گل های زرد را آبی یا چتر قرمز را آبی نمی بینند. در تصویر آنها از جهان، برخی از رنگ ها به نظر می رسد که با هم ادغام می شوند، به یکدیگر نزدیک می شوند، در حالی که برخی دیگر دست نخورده باقی می مانند. البته درک رنگ به انواع عیب بستگی دارد که در ادامه به آن می پردازیم.

مکانیسم ناهنجاری

مخروط ها مسئول تشخیص رنگ ها در چشم هستند ، سلول های عصبی ویژه ای که در مرکز شبکیه قرار دارند . در افراد سالم، مخروط ها حاوی سه رنگدانه هستند که مسئول تشخیص رنگ های قرمز، سبز و آبی هستند. ترکیب این رنگ‌های اصلی در قشر مغز آن پالت وسیعی از سایه‌ها را به ما می‌دهد که هر روز از آن لذت می‌بریم. در برخی موارد، رنگدانه ممکن است به طور کلی وجود نداشته باشد یا به درستی کار نکند. پس از آن است که ویژگی های ادراک رنگ ظاهر می شود. پزشک می تواند تشخیص دهد که نقض کدام گیرنده های نوری منجر به ایجاد کوررنگی شده است.

اشکال و انواع کوررنگی

در برخی موارد، هر سه رنگدانه می تواند در مخروط ها وجود داشته باشد، اما فعالیت یکی از آنها کاهش می یابد. در این مورد، ما در مورد تری کرومازی غیرعادی صحبت می کنیم.
سه نوع تری کرومازی غیرعادی وجود دارد:
– پروتانومالی (با رشد غیر طبیعی گیرنده قرمز)
– دوترانومالی (با مشکلات گیرنده سبز)
– تریتانومالی (یک ناهنجاری در مورد گیرنده آبی).
گزینه دیگر عدم وجود یکی از سه رنگدانه (اغلب قرمز، خیلی کمتر آبی) است. این حالت دو رنگی نامیده می شود. بسته به اینکه کدام یک از رنگدانه ها از دست رفته است، موارد زیر وجود دارد:
– پروتانوپیا (زمانی که رنگدانه قرمز وجود ندارد)
– دوترانوپیا (بدون رنگدانه سبز)
– تریتانوپیا (فقدان رنگدانه آبی).

نادرترین تظاهرات بیماری عدم وجود کامل هر سه رنگدانه در مخروط ها – تک رنگ یا آکرومازی است.

علل کوررنگی

کوررنگی ، یک وضعیت نسبتاً رایج است: طبق آمار، از هر 8 مرد یک نفر با نقض ادراک رنگ مواجه است. احتمال کوررنگی در زنان بسیار کمتر است: از هر 100 مورد تنها در 0.4 مورد اتفاق می افتد.
دلایل کوررنگی می تواند ژنتیکی یا اکتسابی باشد. ژن کوررنگی به کروموزوم X مرتبط است: این ناهنجاری از طریق خط زن منتقل می شود. اگر مادر کودک کوررنگ باشد، پسرش نیز همین ویژگی را به ارث می برد و دختر ناقل می شود و آن را به فرزندان خود منتقل می کند. در موارد نادری که هر دو والدین کوررنگ هستند، کودک دچار نقص دید رنگی می شود. پدیده ای که چگونگی ارثی بودن ویژگی کوررنگی را توضیح می دهد، وراثت پیوندی نامیده می شود.
کوررنگی کامل فقط می تواند ارثی باشد. فراوانی تظاهرات آن 1 مورد در میلیون است.
علاوه بر این، کوررنگی ژنتیکی ممکن است با آسیب شناسی هایی مانند دیستروفی مخروطی و آموروزلبر همراه باشد.
شکل اکتسابی کوررنگی با صدمات، پیری، بیماری های عصب بینایی و دیابت همراه است. در این حالت، ناهنجاری فقط بر چشم آسیب دیده تأثیر می گذارد و ممکن است بدتر شود.

تشخیص کوررنگی

در صورت مشکوک بودن به اختلالات درک رنگ، چشم پزشکان از جداول مخصوص، آنومالوسکوپ های ناگل و رابکین، نورهای سوسوزن و روش های دیگر استفاده می کنند.
جداول چند رنگی (Ishihara، Yustova، Rabkin ) مانند یک خوشه سازمان یافته از دایره هایی با اندازه های مختلف از رنگ های اصلی و ثانویه با روشنایی یکسان به نظر می رسند. برخی از دایره ها یک خط، شکل یا عدد پرپیچ و خم را در پس زمینه بقیه تشکیل می دهند. برخی جداول نه تنها امکان شناسایی نقص، بلکه تعیین نوع کوررنگی و درجه آن را نیز فراهم می کند.

اصلاح کوررنگی

متأسفانه، روشی که بتواند به طور دائم این ناهنجاری را اصلاح کند، هنوز ابداع نشده است. هیچ درمان موثری برای کوررنگی و همچنین روش های پیشگیری وجود ندارد. به بیماران مبتلا به آب مروارید و دیابت و بیماری هایی که ممکن است کوررنگی در آنها ایجاد شود می توان توصیه کرد که هر شش ماه یک بار تحت معاینه چشم پزشک قرار گیرند.
اگر آسیب شناسی نتیجه آسیب مغزی باشد، ممکن است مداخله جراحی برای درمان تجویز شود.
برای اصلاح، می توانید از اپتیک های ویژه مانند عینک یا لنز استفاده کنید ، که درک رنگ های اصلی را افزایش می دهد و دید کور رنگ را به حالت عادی نزدیک می کند. همچنین دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای سایبرنتیک با تکنولوژی بالا وجود دارد که به افراد دچار کور رنگی کمک می‌کند تا کار کنند. با این حال، تبدیل کامل کوررنگی به دید طبیعی کارساز نخواهد بود.