بیماری پانکراتیت التهاب پانکراس است. لوزالمعده غده ای دراز و صاف است که در پشت معده در قسمت فوقانی شکم قرار دارد . لوزالمعده آنزیم هایی را تولید می کند که به هضم غذا کمک نموده و هورمون هایی را تولید می کند که به تنظیم قند بدن (گلوکز) کمک می کند.
پانکراتیت می تواند به عنوان پانکراتیت حاد رخ دهد، به این معنی که به طور ناگهانی ظاهر می شود و چند روز طول می کشد . اما برخی از افراد به پانکراتیت مزمن مبتلا می شوند که طی سالیان متمادی رخ می دهد.
موارد خفیف پانکراتیت با درمان بهبود می یابند، اما موارد شدید می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
علائم بیماری پانکراتیت
علائم و نشانه های پانکراتیت ممکن است بسته به نوع آن متفاوت باشد . علائم و نشانه های پانکراتیت حاد عبارتند از:
– درد بالای شکم
– درد شکمی که به پشت کشیده می شود.
– حساسیت هنگام لمس شکم
– تب
– نبض سریع
– حالت تهوع
– استفراغ
علائم و نشانه های پانکراتیت مزمن
– درد بالای شکم
– درد شکمی که بعد از خوردن غذا بدتر می شود
– کاهش وزن بدون تلاش
– مدفوع چرب و بدبو
علت پانکراتیت
پانکراتیت زمانی اتفاق می‌افتد که آنزیم های گوارشی در حالی که هنوز در لوزالمعده هستند فعال می شود و سلول های پانکراس را تحریک می کند و باعث التهاب می شود .
حملات مکرر پانکراتیت حاد در آسیب به پانکراس می تواند رخ داده و منجر به پانکراتیت مزمن شود. عملکرد ضعیف لوزالمعده نیز می تواند باعث مشکلات گوارشی و دیابت شود.
شرایطی که می‌تواند منجر به پانکراتیت حاد شود عبارتند از:
– سنگ کیسه صفرا
– اعتیاد به الکل
– مصرف داروهای خاص
– سطوح بالای تری گلیسیرید در خون
– سطوح بالای کلسیم در خون که ممکن است ناشی از فعالیت بیش از حد پاراتیروئید باشد.
– سرطان پانکراس
– جراحی شکم
– عفونت
– آسیب به شکم
– چاقی
– ضربه
نحوه تشخیص بیماری پانکراتیت
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص بیماری پانکراتیت عبارتند از:
آزمایش خون
آزمایش خون برای بررسی سطوح بالای آنزیم های پانکراس، گلبول های سفید و عملکرد آنزیم های کبدی انجام می شود .
سونوگرافی شکم
برای بررسی سنگ کیسه صفرا و التهاب پانکراس از سونوگرافی استفاده می شود.
سی تی اسکن
برای یافتن سنگ های صفراوی و ارزیابی میزان التهاب پانکراس سی تی اسکن تجویز می شود .
سونوگرافی آندوسکوپی
این روش برای بررسی التهاب و انسداد در مجرای پانکراس یا مجرای صفراوی انجام می شود .
ام آر آی
برای بررسی ناهنجاری ها در کیسه صفرا، پانکراس و مجاری صفراوی ام آر آی توصیه می شود
آزمایش مدفوع
در پانکراتیت مزمن برای اندازه گیری سطوح چربی که نشان می دهد دستگاه گوارش مواد مغذی را به اندازه کافی جذب می کند یا خیر از آزمایش مدفوع استفاده می شود.
درمان پانکراتیت
درمان های اولیه در بیمارستان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهای ضد درد
بیماری پانکراتیت می تواند باعث ایجاد درد شدید شود. به همین دلیل پزشک داروهایی را برای کمک به کنترل درد برای بیمار تجویز می کند.
تزریق مایعات به داخل ورید
با توجه به اینکه که بدن بیمار انرژی و مایعات را برای ترمیم پانکراس اختصاص می دهد، بنابراین ممکن است بدن دچار کم آبی شود. به همین دلیل در طول مدتی که بیمار در بیمارستان بستری است مایعات اضافی را از طریق ورید بازو دریافت خواهد کرد.
هنگامی که پانکراتیت بیمار تحت کنترل است پزشک علت اصلی پانکراتیت را ارزیابی و درمان می‌کنند. بسته به علت پانکراتیت درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
روش های رفع انسداد مجرای صفراوی
پانکراتیت ناشی از تنگ یا مسدود شدن مجرای صفراوی ممکن است نیاز به اقداماتی برای باز کردن مجرای صفراوی داشته باشد. پزشک در روشی به نام کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) از یک لوله بلند با یک دوربین در انتهای آن برای بررسی پانکراس و مجرای صفراوی استفاده می کند. لوله از گلوی بیمار عبور داده شده و دوربین تصاویری از دستگاه گوارش بیمار را به مانیتور می فرستد.
برای این روش از بیهوشی استفاده می شود . ERCPمی تواند به تشخیص مشکلات مجرای صفراوی و مجرای پانکراس و رفع انسداد ها مانند سنگ کیسه صفرا کمک کند. با این حال، در برخی افراد ERCP همچنین می‌تواند منجر به پانکراتیت حاد شود.
جراحی کیسه صفرا
اگر سنگ کیسه صفرا باعث پانکراتیت شده باشد، پزشک جراحی را برای برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) را توصیه می کند.
پزشک ممکن است برای تخلیه مایع از لوزالمعده یا برداشتن بافت بیمار اقدام به آندوسکوپی ضروری کند.
درمان وابستگی به الکل
نوشیدن الکل در روز طی سالیان متمادی می‌تواند باعث پانکراتیت شود. اگر این دلیل پانکراتیت بیمار باشد، پزشک به بیمار توصیه می کند که یک برنامه درمانی برای اعتیاد به الکل استفاده کند. زیرا در صورت ادامه نوشیدن، الکل پانکراتیت را بدتر می کند و منجر به عوارض جدی می شود.
تغییرات دارویی
اگر دارویی علت پانکراتیت حاد در نظر گرفته شود، پزشک ممکن است مصرف دارو را متوقف کند و گزینه های جایگزین را به بیمار پیشنهاد دهد.
منبع