بیماری طاعون یکی از خطرناک ترین بیماری های عفونی باکتریایی برای انسان است. در طول 2000 سال گذشته، تاریخ بشریت سه اپیدمی بزرگ را به یاد می آورد و بیش از 300 سال در اروپا، این عفونت جان 25 میلیون نفر را گرفته است. بسیاری از مردم بر این باورند که طاعون در گذشته بسیار دور باقی مانده است و در دنیای مدرن به سختی امکان شیوع آن ممکن است. این درست نیست و این بیماری با وجود اقدامات اپیدمیولوژیک دقیق، در دسترس بودن واکسن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر همچنان بشریت را تهدید می کند.
فرصت های زیادی برای مبتلا شدن به میکروب طاعون وجود دارد. کافی است فرد با هر حامل یا ناقل این بیماری تماس داشته باشد . حتی یک حیوان وحشی که در شکار کشته شده است نیز می تواند ناقل این بیماری باشد.
هنگام کشتن یا سر بریدن آن، باکتری می تواند روی پوست انسان نفوذ کند. عفونت از طریق ضایعات کوچک روی پوست وارد بدن می شود.
نحوه شناسایی خارجی بیمار
به دلیل مسمومیت زیاد بدن ناشی از فعالیت باکتری ها، فرد رفتار نامناسبی از خود نشان نمی دهد. در مطالعات مختلف، دانشمندان خاطرنشان می کنند که رفتار بیمار مبتلا با طاعون را می توان با رفتار یک فرد در حالت مستی اشتباه گرفت:
– حالت هیجانی
– اضطراب
– لکنت زبان
– شنوایی کم
– راه رفتن متزلزل و ناپایدار
– صورت متورم و قرمز شده
– چشمانی پر جنب و جوش، درخشان، اما بی حرکت.
باید به زبان توجه کنید ، زیرا این بیماری یک پوشش سفید آهکی شبیه گچ روی زبان بیمار تشکیل می دهد. بیمار از گرما در قسمت پایین شکم شکایت دارد و مدام آب می خواهد. با این حال، نوشیدن آب تشنگی را برطرف نمی کند. سپس لرز و استفراغ شروع می شود. بر اساس این علائم، هر پزشکی می تواند مسمومیت شدید را تشخیص دهد. با این حالممکن است به طور قطعی طاعون را تشخیص ندهند.
علائم نگران کننده بیماری طاعون کدامند؟
اولین علائم ممکن است 1 تا 7 روز پس از عفونت ظاهر شود. این دقیقاً دوره نهفتگی یرسینیاپستیس، عامل ایجاد طاعون است. سه نوع شایع طاعون عبارتند از: بوبونیک، سپتیک و پنومونیک. در حال حاضر حدود 75 درصد از کل موارد بالینی به دلیل طاعون بوبونیک، حدود 17 درصد به سپتیک و حدود 8 درصد به پنومونیک است 7 . آنها ویژگی های متمایز خود را دارند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. با این حال، به عنوان علائم رایج برای همه اشکال، سازمان بهداشت جهانی علائم زیر را تایید می کند:
– افزایش شدید دمای بدن
– لرز
– سردرد
– بدن درد
– ضعف
– حالت تهوع
– استفراغ
اقدامات پیشگیرانه
اگر به منطقه ای سفر می کنید که به عنوان کانون طبیعی طاعون شناخته می شود، قوانین زیر را به خاطر بسپارید:
– از مواد دافع حشرات مخصوصاً دفع کک (اسپری، پماد) استفاده کنید.
– به حیوانات دست نزنید مگر اینکه مطمئن باشید که آلوده نیستند.
– به بافت های حیوان مرده، ترشحات آنها، مایعات بدن (خون) دست نزنید.
– دست های خود را مرتب با صابون بشویید یا با محلول الکلی ضدعفونی کنید.
– سبزیجات و میوه ها را تحت عملیات حرارتی با آب جوش قرار دهید، شیر و آب را فقط به صورت جوشیده میل کنید.
درمان طاعون
هر بیمار مشکوک به این بیماری بلافاصله باید در بیمارستان بستری و ایزوله شود. اقدامات اصلاحی بدون تاخیر آغاز می شود. در اصل، این اقدامات شامل درمان های ضد باکتری و سم زدایی است.
در اواسط قرن بیستم، آنتی بیوتیک هایی ساخته شدند که با موفقیت با پاتوژن طاعون مبارزه می کنند. اینها آمینوگلیکوزیدها، تتراسایکلین ها، کلرامفنیکل هستند و در دوز مناسب مطابق با شکل بیماری تجویز می شوند.
استرپتومایسین یکی از موثرترین آنتی بیوتیک ها است. این دارو 2 بار در روز به مدت 10 روز به صورت عضلانی تزریق می شود.
یک روش درمانی رایج برای این بیماری استفاده از جنتامایسین، داکسی سایکلین و کلرامفنیکل است . در هر صورت، آنتی بیوتیک درمانی بطور استاندارد 10 روز طول می کشد. داکسی سایکلین محدودیت هایی برای استفاده در موارد عفونت در زنان باردار دارد و داروی کلرامفنیکل برای درمان کودکان استفاده نمی شود.
با این حال، آنتی بیوتیک درمانی به تنهایی کافی نیست، زیرا بدن بیمار از مسمومیت شدید رنج می برد.
– برای بازگرداندن حجم ادرار دفع شده، سالورتیک تجویز می شود. اینها شامل داروهایی با مواد فعال فوروزماید واسید اتاکرینیک است.
– برای بهبود همودینامیک (حرکت خون)، از داروهای گلوکوکورتیکواستروئیدی استفاده می شود.
هنگام انجام درمان سم زدایی، حذف سموم، تنظیم هموستاز، تثبیت گردش خون و عملکرد اندام های حیاتی مهم است. برای این کار، تزریق داخل وریدی (از طریق سرم) محلول های گلوکز نمک و کلوئیدها مانند آلبومین، محلول رینگر-لاک و غیره به بیمار داده می شود.
با توسعه آنتی بیوتیک ها، واکسن ها و داروهای ضد باکتریایی، درمان طاعون مشکلی ایجاد نمی کند . . با این حال، بسیار مهم است که در اولین علائم به سرعت به دنبال کمک پزشکی باشید. اگر درمان به موقع شروع شود، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. پیش آگهی از این بیماری نیز تقریباً همیشه مطلوب است.