عکس OPG دندان چیست و چه کاربردی دارد؟

برای همه شما پیش آمده است که بعد از یک دندان درد به دندان پزشکی مراجعه نموده و دندانپزشک برای بررسی میزان پوسیدگی دندان برایتان گرفتن عکس OPG دندان را تجویز کرده است . این روش یک معاینه و بررسی تصویری است که به دندانپزشک ، ارتودنتیست و جراح فک و دهان به تشخیص و درمان بیماری ها و شرایط مختلف دهان و دندانی کمک می کند.
اما عکس  OPG چیست و چه کاربردهایی دارد و مزایای انجام آن چه می باشد؟
در این مقاله به معرفی و بررسی عکس OPG دندان و تمام چیزهایی که به این روش تشخیصی مربوط می باشد، پرداخته ایم تا بتوانیم شما را با این نوع روش تصویربرداری تشخیصی بیشتر آشنا کنیم .

عکس OPG دندان چیست؟

عکس OPG  که با نام ارتوپانتوموگرافی نیز شناخته می شود ، نوعی اسکن توسط اشعه ایکس است که نمای پانوراما گسترده از قسمت تحتانی چهره ایجاد می کند .
این نوع تصویربرداری می تواند تمام دندان ها را در هر دو فک از جمله مواردی که هنوز ظاهر نشده اند مانند دندان عقل را روی یک تصویر نشان دهد . همچنین نمایی از استخوان فک و مفصل گیجگاهی (TMJ) را ارائه می دهد که فک را به بقیه جمجمه متصل می کند.
به عبارت دیگر این نوع تصویربرداری یک بررسی با اشعه ایکس دندانی دو بعدی است که شکل دهان را در یک تصویر واحد که شامل دندان ها ، فک های فوقانی و تحتانی، ساختارهای اطراف و بافت ها می باشد ضبط می کند .
فک انسان ساختار خمیده شبیه به نعل اسب دارد . با این حال اشعه ایکس پانوراما یک تصویر مسطح از ساختار منحنی ایجاد می ‌کند و معمولاً جزئیاتی از استخوان‌های فک و دندان‌ها ارائه می دهد .
دندانپزشکان توسط این روش تشخیصی می ‌توانند بسیاری از اختلالات دیگر که با عکس معمولی در جراحی های دندانی دیده نمی شود تشخیص دهند .

متداول ترین موارد تشخیص توسط OPG دندان

OPG یک معاینه معمول است که توسط دندانپزشکان و جراحان  دهان و دندان تجویز می شود و یک ابزار مهم تشخیصی برای شرایط دهان و دندانی می باشد . این نوع تصویربرداری منطقه وسیع تری نسبت به تصویربرداری معمولی داخل دهان ایجاد می کند و در نتیجه اطلاعات ارزشمندی در مورد سینوس های فک بالا ، قرار گیری دندان و سایر ناهنجاری های استخوانی را ارائه می دهند . این معاینه همچنین برای برنامه ‌ریزی درمان برای گذاشتن دندان مصنوعی کامل یا جزئی ، بریس، استخراج و کاشت دندان مورد استفاده قرار می ‌گیرد .
عکسOPG دندان همچنین می ‌تواند مشکلات پزشکی و دندانپزشکی هایی را که شامل موارد زیر می باشد ، قابل تشخیص سازد :
– بیماری پریودنتال پیشرفته
– وجود کیست در استخوان های فک
– تومورهای فک و سرطان دهان
– آسیب دیدگی دندان ها از جمله دندان های خرد شده
– اختلالات فک که همچنین به عنوان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ نیز شناخته می شوند .
– سینوزیت
– ارزیابی قبل از کشیدن دندان عقل

تجهیزات تصویربرداری OPG به چه صورت می باشد؟

این دستگاه پرتونگاری از دو قسمت تشکیل شده است که یک قسمت شامل یک لوله اشعه ایکس بوده و  قسمت بعدی فیلم اشعه ایکس است که با یک آشکارساز در طرف مقابل قرار دارد . سر بیمار درون محفظه ای که دارای استراحتگاه برای چانه ، پیشانی و قسمت های جانبی صورت می باشد ، قرار می گیرد و یک وسیله که دهان را باز نگه می دارد نیز در آن وجود دارد .

روند کار چگونه است؟

پرتوهای ایکس نوعی اشعه ، مانند امواج نور یا امواج رادیویی می باشند که از بیشتر اشیا از جمله بدن عبور می کنند . هنگامی که باید بخشی از بدن مورد بررسی قرار گیرد یک پرتوی کوچک از دستگاه پرتونگاری از بدن عبور می‌ کند و یک تصویر روی فیلم عکاسی ضبط می کند .
در طی انجام OPG دندان اشعه ایکس در یک نیم دایره در اطراف سر بیمار از یک طرفه فک شروع به چرخش نموده و در طرف دیگر خاتمه می یابد . تصاویر تهیه شده توسط اشعه ایکس فایل های دیجیتالی هستند که به صورت الکترونیکی ذخیره می شوند. این تصاویر ذخیره شده به راحتی برای تشخیص و مدیریت بیماری در دسترس قرار می گیرند . فرمت دیجیتال این نوع تصاویر به دندانپزشک این امکان را می‌دهد تا کنتراست روشنایی و تاریکی تصویر را برای تجسم بهتر ساختارها و بافت های خاص تنظیم و تغییر دهد ، اما تصاویر روی فیلم‌ها قابل تنظیم یا تغییر نیستند .

روش انجام تصویربرداری  OPG

بیمار ابتدا در جای مخصوص تصویربرداری قرار گرفته و تکنسین با دقت سر را در منطقه مورد نظر قرار داده و آن را ایمن می کند . این نوع تصویربرداری می تواند به صورت نشسته و یا در حالت ایستاده انجام گیرد ، سپس قطعه ای را در دهان بیمار قرار می‌دهند تا از تراز مناسب دندان ها اطمینان حاصل شود .
در این نوع تصویربرداری قرار گرفتن صحیح دندان ها و سر برای گرفتن تصاویر واضح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است ، سپس از بیمار خواسته می‌ شود که آرام و بی حرکت بماند تا بازوی چرخان در یک نیم دایره در اطراف محیط سر حرکت کرده و تصاویر گرفته شود . این روش معمولاً بین ۱۲ تا ۲۰ ثانیه طول می کشد .

آیا انجام OPG  دندان دردناک بوده و یا محدودیت خاصی دارد؟

خیر ، تصویربرداری توسط اشعه ایکس پانوراما بدون درد بوده و سریع و آسان انجام می شود . در صورت وجود احتمال بارداری زنان باید همیشه دندان پزشک خود را  قبل از انجام این تصویر برداری مطلع کنند .

مزایای انجام تصویربرداری OPG

. بعد از انجام این روش هیچ اشعه ای در بدن بیمار باقی نمی ماند.
. پرتوهای ایکس معمولاً هیچ عارضه جانبی در محدوده تشخیصی معمولی ندارند .
. از این روش می‌توان برای کودکان بسیار خردسال نیز استفاده نمود .
. این تصویر برداری پوشش گسترده از استخوان‌ها و دندان‌های فک از جمله مفصل گیجگاهی فکی را فراهم می ‌کند .
. کمک های بصری مفید در آموزش بیماران و ارائه موارد
. توانایی استفاده در بیمارانی که در باز کردن دهان خود محدود هستند .
. پایین بودن دوز پرتو درمانی

منبع