تومور نخاعی چیست و چه علائم و درمانی دارد؟

تومور نخاعی ، در نتیجه تولید مثل و رشد کنترل نشده عناصر سلولی ایجاد می شود که به دلیل نقص در سیستم مکانیسم های مهار و تثبیت است. این نوع تومورها 20 درصد از کل تومورهای سیستم عصبی مرکزی را اشغال می کنند.

طبقه بندی تومور نخاعی 

تومورهای نخاع بر اساس ویژگی ها به ترتیب زیر طبقه بندی می شوند:
– قسمتی از ستون فقرات که در آن شکل می گیرند (در سطح گردنی، سینه ای، کمری، خاجی)
– از کدام غشاهای نخاع منشأ می گیرند؟
– ماهیت خوش خیم یا بدخیم تومور
– تومور اولیه یا ثانویه (گسترش متاستازها)

انواع اصلی تومورهای اینترادورال:

تومور اکسترامدولاری

این نوع تومورها ، در غلاف اطراف طناب نخاعی یا از ریشه های عصبی که از طناب نخاعی منتهی می شوند رشد می کنند. شایع ترین این نوع تومورها مننژیوم هستند که از عنکبوتیه، شوانوما و نوروفیبروم که در ریشه های عصبی رشد می کنند، ایجاد می شوند.
علیرغم این واقعیت که نئوپلاسم های خارج مدولاری در خود نخاع رشد نمی کنند، اما آنها در این ناحیه رشد نموده و فعالیت عملکردی نخاع را تغییر می دهند و بر آن فشار وارد می کنند.
لازم به ذکر است که تومورهای خارج مدولاری معمولاً خوش خیم هستند. با این حال، نوروفیبروم می تواند در طول زمان بدخیم شود.

تومور داخل مدولاری که در داخل نخاع رشد می کند

این نوع تومورها معمولا از سلول های گلیال یا اپاندیمی مشتق می شود. آستروسیتوما و اپاندیموم شایع ترین انواع هستند و اغلب خوش خیم می باشند.
تومورهای اکسترادورال به عنوان یک قاعده با گسترش متاستازها همراه هستند. گاهی اوقات یک تومور اکسترادورال می تواند از طریق سوراخ بین مهره ای، که بخشی در داخل و بخشی در خارج از کانال نخاعی قرار دارد، گسترش یابد. اندازه تومورهای ستون فقرات بسته به نوع آنها با سرعت های متفاوتی افزایش می یابد.

علل ایجاد تومور نخاعی

در حال حاضر، دلیل ایجاد نئوپلاسم نامشخص است. فرض بر این است که یک مکان خاص توسط نقایص ژنتیکی اشغال شده است که می تواند به ارث برسد و همچنین تحت تأثیر عوامل محیطی نامطلوب نیز رخ می دهد.
لازم به ذکر است که دو سندرم ارثی وجود دارد که ایجاد برخی از تومورهای نخاعی را تعیین نموده و به نوعی ازعوامل خطر هستند. اینها شامل نوروفیبروماتوز نوع 2 و بیماری هیپل-لیندو است.
نوروفیبروماتوز نوع 2 با ایجاد تومور روی اعصاب اندام شنوایی و کاهش شنوایی پیشرونده و همچنین تومورهای کانال نخاعی مشخص می شود. با بیماری هیپل-لیندو، تومورهای متعدد عروق خونی مغز، شبکیه چشم، نخاع، کلیه ها و غدد فوق کلیوی تشکیل می شوند.

علائم تومور نخاعی 

علائم و نشانه ها با رشد تومور نخاع متفاوت است. تومور با گسترش، نخاع، ریشه های عصبی، عروق خونی و استخوان ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– درد موضعی در محل رشد تومور، که با فعالیت بدنی یا سایر بیماری ها مرتبط نیست. ممکن است در حالت استراحت، دراز کشیدن، هنگام خواب ظاهر شود.
– کمر دردی که به بازوها، پاها می رسد.
– کاهش حساسیت به گرما، سرما، درد
– اختلال در عملکرد اندام های لگن (اختلال در دفع ادرار، مدفوع)
– مشکل در راه رفتن، از دست دادن تعادل
– ضعف عضلانی
– اسکولیوز و سایر بدشکلی ها در نتیجه اثر مخرب تومور
تومورهای نخاعی می توانند اعصاب نخاعی را تحت فشار قرار دهند. در برابر این پس زمینه، ممکن است از دست دادن جزئی یا کامل تحرک ایجاد شود. آسیب به رشته های عصبی می تواند غیر قابل برگشت باشد.

تشخیص تومور نخاع

به منظور ایجاد تشخیص دقیق در صورت مشکوک به تومور، لازم است معاینات کامل انجام شود.
پزشک معالج تاریخچه بیمار را بررسی می کند، شرح حال می گیرد، شکایات مشخصه را شناسایی می کند، معاینات عمومی و معاینه عصبی را انجام می دهد.
در صورت مشکوک بودن به تومور ستون فقرات، مطالعات ابزاری زیر انجام می شود:

– ام آر آی

این روش مبتنی بر تجسم دقیق نخاع به دلیل ایجاد میدان مغناطیسی و امواج رادیویی است. روش انتخابی برای تشخیص نئوپلاسم های نخاع و بافت های اطراف آن است. برای مطالعه دقیق یک منطقه و ساختار خاص، معرفی عوامل کنتراست امکان پذیر است.

– بیوپسی

به منظور تعیین دقیق نوع تومور، بیوپسی انجام می شود که شامل بررسی بافت شناسی نمونه بافت زیر میکروسکوپ است . روش درمان به نتیجه بستگی دارد.

– توموگرافی کامپیوتری و رادیوگرافی

این روش ها از نظر قابلیت اطمینان نسبت به MRI دقت کمتری دارند ، در صورت مشکوک به متاستاز می توان از آنها برای بررسی سایر اندام ها استفاده کرد.
پس از دریافت نتایج معاینه، تومور بسته به اندازه، درجه جوانه زنی در بافت های مجاور مرحله بندی می شود. به منظور تأیید یا رد متاستاز، لازم است اسکن کامل بدن انجام شده و به طور خاص ریه ها و حفره شکمی بررسی شوند.

درمان تومورهای نخاعی

طرح درمان یک کار چند رشته ای است که توسط جراحان مغز و اعصاب، متخصصان مغز و اعصاب، رادیولوژیست ها، انکولوژیست ها و سایر متخصصان پزشکی انجام می شود . انتخاب روش درمان با در نظر گرفتن جنبه های مختلف از جمله وضعیت بیمار و وجود آسیب شناسی همزمان انجام می شود.
گزینه ایده آل حذف کامل تومور است، اما این هدف ممکن است به دلیل خطر بالای عوارض، آسیب به نخاع و بافت های اطراف دست نیافتنی باشد.

– نظارت 

در برخی موارد، تومور ممکن است حتی قبل از بروز علائم در هنگام آزمایش برای بیماری دیگر، شناسایی شود. در این مورد، پزشک ممکن است پیگیری منظم را برای نظارت بر رشد و گسترش توصیه کند.

– عمل جراحی

این درمان انتخابی برای تومورهایی است که با خطر کم عوارض قابل برداشتن است. تجهیزات مدرن انجام عملیات و برداشتن تومورهای صعب العبور با حداقل آسیب به بافت های اطراف را ممکن می سازد.
زمانی که نتوان کل تومور را برداشت، درمان ترکیبی در نظر گرفته می شود. سپس عمل با پرتو درمانی یا شیمی درمانی کامل می شود.