علت و علائم سرگیجه و درمان آن

سرگیجه اصطلاحی است که برای توصیف طیف وسیعی از احساسات مانند احساس ضعف ، گیجی و منگی ، ناتوانی یا ناپایداری استفاده می شود .
برخی از انواع سرگیجه باعث ایجاد حس کاذب چرخش محیط یا تلو تلو خوردن افراد می‌شود.
به طور کلی سرگیجه یکی از رایج ترین دلایل مراجعه بزرگسالان به پزشک است که می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی افراد تاثیر منفی بگذارد ، اما به ندرت این مسئله یک وضعیت تهدید کننده زندگی می باشد.

علائم سرگیجه

افرادی که دچار سرگیجه می شوند ممکن است علائم زیر را به عنوان احساساتی که تجربه می کنند ، توصیف کنند :
– احساس حرکت یا چرخش محیط
– سبکی سر یا احساس ضعف
– عدم ثبات یا از دست دادن تعادل
– احساس شناور بودن ، شل شدن یا سنگینی سر
این احساسات ممکن است در هنگام راه رفتن ، ایستادن یا حرکت دادن سر تحریک شده یا بدتر شوند. سرگیجه همچنین ممکن است با حالت تهوع همراه باشد یا انقدر ناگهانی یا شدید باشد که نیاز به نشستن یا دراز کشیدن فرد باشد ، این حس ممکن است ثانیه ها یا روزها طول کشیده و همچنین ممکن است دوباره تکرار شود.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟

بطور کلی در صورت بروز سرگیجه ، داشتن سرگیجه های مکرر و ناگهانی و شدید یا طولانی مدت و غیرقابل توضیح باید به پزشک مراجعه کنید.
در صورت ایجاد سرگیجه شدید همراه با هر یک از موارد زیر نیاز به مراقبت های پزشکی فوری خواهید داشت :
– سردرد ناگهانی و شدید
– درد قفسه سینه
– مشکل در تنفس
– بی حسی یا فلج دست ها یا پاها
– غش کردن
– دوبینی
– ضربان قلب سریع یا نامنظم
– گیجی یا تکلم گنگ
– لکنت یا مشکل در راه رفتن
– استفراغ مداوم
– تشنج
– تغییر ناگهانی در شنوایی
– ضعف صورت

علل ایجاد سرگیجه

سرگیجه دلایل زیادی دارد از جمله اختلال گوش داخلی ، بیماری های حرکتی و اثرات دارویی
و گاهی اوقات بیماری زمینه ای مانند فشار خون پایین ، عفونت یا آسیب باعث ایجاد سرگیجه می‌شود.
علائمی که بیمار در حین سرگیجه تجربه می‌کند و عوامل محرک سرنخی برای دلایل احتمالی می باشند ، اینکه چه مدت طول می کشد و علائم دیگر نیز به تشخیص علت آن کمک می کند .
برخی دیگر از شرایطی که باعث ایجاد سرگیجه می شوند شامل شرایط عصبی و اختلالات اضطرابی ، سطح پایین آهن در خون ، افت قند خون ، مسمومیت با مونوکسید کربن ، کمبود آب در بدن و یا گرم شدن بیش از حد بدن می باشد.

نحوه تشخیص

در صورتی که پزشک مشکوک به سکته مغزی باشد و یا ناحیه ای از سر ضربه خورده باشد ، ممکن است بلافاصله ام آر آی یا سی تی اسکن را تجویز کند.
از بیشتر افرادی که به دلیل سرگیجه به پزشک مراجعه می کنند ، ابتدا در مورد علائم و داروهایی که مصرف می کنند سوال پرسیده شده و سپس معاینه فیزیکی می شوند.
در طی این معاینه پزشک نحوه راه رفتن و حفظ تعادل و عملکرد اعصاب اصلی سیستم عصبی مرکزی را بررسی می‌کند.
همچنین ممکن است نیاز به تست شنوایی و آزمایش تعادل داشته باشید که شامل موارد زیر می باشند:

– آزمایش حرکت چشم

هنگام ردیابی جسم در حال حرکت پزشک ممکن است مسیر چشم بیمار را تماشا کند . او ممکن است آزمایش حرکت چشم را تجویز کند که در طی آن آب یا هوا در مجرای گوش قرار می گیرد.

– تست حرکت سر

در صورتی که پزشک شک کند که سرگیجه به دلیل سرگیجه موضعی پاروکسیسم باشد ، ممکن است یک آزمایش ساده حرکت سر به نام مانور Dix-Hallpike را انجام دهد تا تشخیص را تایید کند.

– posturography

این آزمایش به پزشک می گوید که بیمار بیشتر به کدام قسمت از سیستم تعادل اعتماد می کند و ممکن است کدام یک از بخش ها دچار مشکل شده باشند .
برای این آزمایش بیمار با پاهای برهنه روی یک سکوی ایستاده و سعی می کند در شرایط مختلف تعادل خود را حفظ کند.

– تست صندلی چرخان

در طول این آزمون بیمار بر روی یک صندلی کنترل شده توسط کامپیوتر می نشیند که در دایره‌ای کاملاً آرام حرکت می کند . با بیشتر شدن سرعت ، صندلی در یک قوس بسیار کوچک به عقب و جلو حرکت می کند.
علاوه بر موارد نام برده شده ممکن است آزمایش خون برای بررسی عفونت و سایر آزمایشات برای بررسی سلامت قلب و رگ‌های خونی تجویز شود .

درمان سرگیجه

اغلب سرگیجه ها نیاز به درمان نداشته و بدون درمان بهتر می شوند و در طی چند هفته بدن معمولاً با آنچه که باعث آن شده است ، سازگار می شود .
در صورتی که به دنبال درمان باشید پزشک علت و علائم را بررسی نموده و ممکن است دارو و تمرینات تعادلی را تجویز کند .
در صورتی که هیچ علتی یافت نشود و مشکل همچنان ادامه داشته باشد ، داروهای تجویز شده و سایر روش های درمانی ممکن است علائم را کنترل کنند.
برخی از داروهای تجویزی از سوی پزشک ممکن است شامل موارد زیر باشند:

– داروهای ادرارآور

در صورتی که فرد به بیماری منیر مبتلا باشد ، پزشک ممکن است قرص ادرار آور تجویز کند .
مصرف این قرص به همراه یک رژیم غذایی کم نمک ممکن است به کاهش دوره‌های سرگیجه کمک کند.

– داروهای برطرف کننده سرگیجه و حالت تهوع

پزشک ممکن است برای تسکین فوری سرگیجه و حالت تهوع های بیمار داروهای ضد هیستامین و داروهای ضد کلینرژیک تجویز کند که این داروها ممکن است باعث خواب آلودگی شوند.

– داروهای ضد اضطراب

دیازپام و آلپرازولام در گروهی از داروها به نام بنزودیازپین ها هستند که استرس و اضطراب را کاهش می دهند.

– داروهای پیشگیری از میگرن

برخی دیگر از روش‌های درمانی شامل موارد زیر می باشند :

– مانورهای موقعیت سر

تکنیکی به نام تغییر مکان کانال یا مانور Epley معمولاً به برطرف شدن سرگیجه موضعی پاروکسیسم خوش خیم کمک می کند.
این روش می‌تواند توسط پزشک شنوایی سنجی یا یک فیزیوتراپیست انجام شود و شامل مانور در موقعیت‌های سر است .
این روش معمولاً پس از انجام یک یا دو بار موثر است.

– تعادل درمانی

بیمار ممکن است تمرینات خاصی را فرا بگیرد که به او کمک می کند تا سیستم تعادل خود را نسبت به حرکت کمتر حساس کند .
این روش توانبخشی دهلیزی نام دارد و برای افرادی که از سرگیجه ناشی از بیماری گوش داخلی مانند نوریت دهلیز رنج می برند ، استفاده می شود.

– روان درمانی

این نوع درمان ممکن است به افرادی که سرگیجه ناشی از اختلالات اضطرابی دارند ، کمک کند .
منبع : mayoclinic