بیماری دیسک کمر چیست و چه علائمی دارد؟

بیماری دیسک کمر یک بیماری بسیار شایع بدون علامت با شیوع بالا است . ناهنجاری های دیسک بین مهره ای در ۲۵ درصد افراد زیر ۶۰ سال و بیش از ۵۰ درصد در افراد بالای ۶۰ سال دیده می شود .
برای آشنایی بیشتر با این بیماری و نحوه تشخیص و درمان آن با ما همراه باشید.

بیماری دیسک کمر چیست؟

ستون مهره یا ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده است که توسط دیسک های اسفنجی از یکدیگر جدا می ‌شوند. ستون فقرات به چهار قسمت تقسیم می شود :
– ستون فقرات گردنی که شامل ۷ مهره اول است که در گردن قرار دارند.
– ستون فقرات قفسه سینه ۱۲ مهره بعدی که در ناحیه قفسه سینه قرار دارند.
– ستون فقرات کمری که شامل ۵ مهره است که در قسمت پایین کمر قرار دارند.
– ستون ‌فقرات ساکرال که شامل ۵ مهره که در پایین ترین قسمت در زیر کمر قرار داشته و همچنین شامل چهار مهره تشکیل دهنده استخوان دنبالچه است.
ستون فقرات کمری از پنج قسمت استخوانی در ناحیه کمر تشکیل شده است ، جایی که بیماری دیسک کمر در آن اتفاق می‌افتد.

انواع دیسک کمر

– دیسک برجسته

با افزایش سن ، دیسک بین مهره‌ای ممکن است مایعات خود را از دست داده و خشک شود هنگامی که این اتفاق می‌افتد دیسک اسفنجی که بین قسمت های استخوانی ستون فقرات قرار دارد و به عنوان کمک فنر عمل می کند فشرده می ‌شود. این مسئله ممکن است منجر به خرابی حلقه سخت بیرونی شده و هسته از داخل حلقه بیرون می زند که به آن دیسک برجسته می گویند.

– دیسک پاره یا فتق شده

با ادامه بیرون زدگی دیسک یا با استرس مداوم بر روی ستون فقرات ممکن است هسته داخلی پالپوسوس از حلقه جدا شود که این مسئله منجر به پارگی دیسک یا فتق دیسک می شود ، سپس قطعات دیسک می ‌توانند به ریشه‌های عصبی واقع در پشت فضای دیسک فشار وارد کند که منجر به درد ، ضعف بی حسی می شود.
فتق دیسک در ستون فقرات کمر بخصوص بین مهره های چهارم و پنجم کمر و بین مهره پنجم کمر و مهره اول خاجی (سطح L4-5 و L5-S1) اتفاق می‌افتد.

چه عواملی باعث ایجاد دیسک کمر می شوند؟

دیسک کمر در اثر تغییر در ساختار دیسک طبیعی ایجاد می شود . بیشتر اوقات بیماری دیسک در نتیجه افزایش سن و تجزیه طبیعی که در دیسک اتفاق می افتد ایجاد می شود . گاهی اوقات آسیب شدید می تواند باعث فتق دیسک طبیعی شود، همچنین آسیب ممکن است باعث بدتر شدن فتق دیسک شود.

خطرات بیماری دیسک کمر شامل چیست؟

اگرچه افزایش سن بیشترین خطر را دارد اما عدم تحرک بدنی می تواند باعث ضعف عضلات کمر و شکم شود که ممکن است از ستون فقرات به درستی پشتیبانی نکنند .
دیسک کمر همچنین هنگامی افزایش می یابد که افرادی که به طور معمول از نظر جسمی فعال نیستند در فعالیت های بیش از حد شدید شرکت کنند . مشاغلی که نیاز به برداشتن اجسام سنگین و پیچ خوردن ستون فقرات دارند نیز می توانند باعث صدمات کمر شوند.

علائم مبتلا شدن به دیسک کمر چیست؟

علائم بیماری دیسک کمر بسته به محل فتق دیسک و تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب متفاوت است .بطور معمول رایج ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر می باشد :
– کمر درد متناوب یا مداوم مداوم که با حرکت ، سرفه ، عطسه یا ایستادن به مدت طولانی بدتر شود.
– اسپاسم عضلات پشت
– سیاتیک ، دردی که از کمر یا باسن شروع می شود و به سمت ساق پا یا داخل پا می رود.
– ضعف عضلانی در پاها
– بی حسی در ساق پا یا پاها
– کاهش رفلکس یا واکنش در زانو یا مچ پا
– تغییراتی در عملکرد مثانه یا روده

دیسک کمر چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک پس از گرفتن یک سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را تجویز کند :

– تصویر برداری توسط اشعه ایکس

آزمایشی که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام ها بر روی فیلم استفاده می کند.

– ام آر آی

ام آر آی و تصویربرداری تشدید مغناطیسی روشی است که از ترکیبی از مغناطیس های بزرگ ، فرکانس رادیویی و رایانه برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای داخل بدن استفاده می کند.

– میلوگرام (Myelogram)

روشی است که در آن از تزریق ماده حاجب به کانال نخاع استفاده می کند تا ساختار به وضوح در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.

– سی تی اسکن

یک روش تصویربرداری است که با استفاده از اشعه ایکس و فناوری رایانه‌ ای تصاویر افقی یا محوری تولید می کند .
سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن از جمله استخوان ها ، عضلات ، چربی ها و اندام ها را نشان می دهد و توانایی بیشتری در نشان دادن جزئیات نسبت به اشعه ایکس معمولی دارد.

– الکترومیوگرافی (EMG)

روشی است که پاسخ عضله یا فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب در عضله اندازه گیری می کند .

دیسک کمر چگونه درمان می شود؟

به طور معمول درمان محافظه ‌کاران اولین خط درمانی برای مدیریت بیماری دیسک کمر است که ممکن است ترکیبی از موارد زیر باشد :
– استراحت در رختخواب
– آموزش مکانیک بدن برای کمک به کاهش احتمال بدتر شدن درد یا آسیب دیسک
– فیزیوتراپی که ممکن است شامل برنامه های اولتراسوند ، ماساژ و ورزش باشد.
– کنترل وزن
– استفاده از تکیه گاه پشت کمر
– دارویی برای کنترل درد و شل شدن عضلات
در صورت عدم موفقیت اقدامات ذکر شده ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن فتق دیسک باشد. جراحی با بیهوشی عمومی انجام می شود ، جراح در قسمت تحتانی کمر برشی را در ناحیه فتق دیسک ایجاد می کند .
جراح ممکن است مقداری استخوان از پشت و ستون فقرات خارج کند تا به پشت دسترسی پیدا کند . سپس قسمت فتق دیسک و هر قطعه شله اضافی را از فضای دیسک خارج می کند .
پس از جراحی ممکن است بیمار برای چندین هفته از فعالیت منع شود تا از ایجاد دیسک دیگر جلوگیری شود.