پاچنبری (Club-Foot) مهمترین و شایع‌ترین بدشکلی (دفورمیتی) مادرزادی پا است که معمولاً در بدو تولد (مادرزادی) وجود دارند و در ان پای کودک از شکل یا موقعیت صحیح بصورت پیچ خورده است. در پا چنبری، بافت های متصل کننده عضلات به استخوان (تاندون ها) کوتاه تر از حد معمول هستند. پاچنبری یک نقص مادرزادی نسبتاً شایع است.
علائم پاچنبری
قسمت بالای پا معمولاً به سمت پایین و داخل پیچ خورده است و قوس پا را افزایش می دهد و پاشنه را به سمت داخل می چرخاند. ممکن است پا آنقدر به شدت چرخیده باشد که بنظر برسد وارونه است. ساق یا پای آسیب دیده ممکن است کمی کوتاه تر باشد.
عضلات ساق پا در پای آسیب دیده معمولاً توسعه نیافته‌اند. پاچنبری هیچ ناراحتی یا دردی ایجاد نمی کند.
علت ایجاد این نقص چیست؟
علت پاچنبری ناشناخته است اما ممکن است ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی باشد.
عوامل خطر شامل چیست؟
پسران حدود دو برابر بیشتر از دختران در معرض ابتلا به پاچنبری هستند.
عوامل خطر عبارتند از:
– سابقه خانوادگی
در صورتی که یکی از والدین یا سایر فرزندانشان دچار پاچنبری شده باشند، احتمال ابتلای نوزاد به آن بیشتر است.
– شرایط مادرزادی
در برخی موارد، پاچنبری می تواند با سایر ناهنجاری های اسکلت که در بدو تولد وجود دارد مانند اسپینا بیفیدا (یک نقص مادرزادی است که زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات و نخاع به درستی رشد نمی‌کنند یا به درستی بسته نمی شوند) مرتبط باشد.
– عوامل محیط
سیگار کشیدن در دوران بارداری می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلای نوزاد به پاچنبری را افزایش دهد.
– کمبود مایع آمنیوتیک در دوران بارداری
مقدار بسیار کم مایعی که نوزاد را در رحم احاطه کرده است ممکن است خطر ابتلا به پا چنبری را افزایش دهد.
نحوه جلوگیری از پاچنبری
از آنجایی که پزشکان نمی دانند که چه چیزی باعث ایجاد پاچنبری می شود، نمی توانید به طور کامل از آن پیشگیری کنید. با این حال، اگر باردار هستید، می توانید کارهایی را انجام دهید تا خطر نقایص مادرزادی در نوزادتان را محدود کنید، مانند:
– سیگار نکشید و وقت خود را در محیط های پر دود سپری نکنید.
– الکل ننوشید.
– از مصرف داروهایی که توسط پزشک تایید نشده است اجتناب کنید.
تشخیص این مشکل چگونه انجام می شود؟
معمولا پزشک بلافاصله پس از تولد فقط با نگاه کردن به شکل و موقعیت پای نوزاد، پاچنبری را تشخیص می دهد. گاهی اوقات، پزشک ممکن است برای درک کامل شدت پاچنبری از تصویر برداری توسط اشعه ایکس استفاده کند که معمولاً این روش ضروری نیست.
این امکان وجود دارد که اکثر موارد پاچنبری قبل از تولد درطی یک معاینه معمولی توسط سونوگرافی در هفته ۲۰ بارداری به وضوح مشاهده شود. در حالی که نمی توان قبل از تولد هیچ کاری برای مشکل انجام داد، دانستن این وضعیت ممکن است به شما فرصت دهد تا در مورد پاچنبری بیشتر بدانید و با متخصصان مناسب مانند جراح ارتوپد اطفال و مشاوره ژنتیک مشورت کنید.
درمان پاچنبری شامل چیست؟
از آنجایی که استخوان ها، مفاصل و تاندون های نوزاد بسیار انعطاف پذیر هستند، درمان پاچنبری معمولاً در هفته اول یا دو هفته پس از تولد شروع می شود. هدف از درمان بهبود ظاهر و عملکرد پای کودک قبل از یادگیری راه رفتن است، به این امید که از ناتوانی های طولانی جلوگیری شود.
گزینه های درمانی عبارتند از:
1. گچ گرفتن پا که رایج ترین درمان برای پاچنبری است .
در این روش پزشک پای کودک را در یک موقعیت صحیح قرار داده و سپس پا را گچ می گیرد تا در همان موقعیت ثابت بماند. سپس هفته ای یک بار و به مدت چند ماه پاهای کودک را تغییر مکان داده و دوباره گچ می گیرد.
در ادامه انجام یک عمل جراحی جزئی برای افزایش طول تاندون آشیل ( تنوتومی آشیل از راه پوست) تا پایان این فرآیند انجام می شود .
برای آن که شکل پای کودک دوباره تنظیم شود، باید آن را با یک یا چند مورد از موارد زیر حفظ کنید:
– انجام حرکت کششی با کودک
– قرار دادن پای کودک را در کفش و بریس مخصوص
– اطمینان حاصل کنید که کودک تا زمانی که لازم است کفش ها و بریس ها را بپوشد که معمولاً به مدت سه ماه تمام وقت بوده و سپس لازم است در شب و در طول چرت زدن کودک در روز تا سه سال استفاده شود.
2. عمل جراحی
اگر پا چنبری کودک شدید است، یا به درمان های غیر جراحی پاسخ نمی دهد، ممکن است به جراحی تهاجمی تری نیاز باشد. جراح ارتوپد می تواند تاندون ها و رباط ها را بلند کرده یا تغییر وضعیت دهد تا به راحتی پا در موقعیت بهتری قرار گیرد. پس از جراحی، پاها یک تا دو ماه در گچ قرار می گیرد و پس از آن کود
باید برای یک سال یا بیشتر از بریس استفاده کند تا از بازگشت پاچنبری جلوگیری شود.
حتی با درمان، پاچنبری ممکن است کاملاً قابل اصلاح نباشد. اما در بیشتر موارد، نوزادانی که زودتر تحت درمان قرار می گیرند، کفش های معمولی می پوشند و زندگی کامل و فعالی دارند.
منبع