کیست گانگلیون چیست و چطور درمان می شود؟

کیست گانگلیون یک تغییر یا کیست غیر سرطانی در داخل مفصل یا تاندون است که مانند برجستگی های نرم و گرد است. این کیست ها شامل فضاهای کوچکی هستند که با مایع مخاطی پر شده و توسط بافت فیبری ضخیم احاطه شده اند. اندازه آنها معمولا کمتر از سه سانتی متر است. اکثر کیست‌های گانگلیون در مچ دست ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند در اطراف مفاصل کوچک دست ، در مچ پا و پا نیز ایجاد شوند.
گانگلیون، در پزشکی نه تنها به عنوان یک گره عصبی در نظر گرفته می شود، بلکه تعریفی از تشکیل تومور نیز دارد.
در اصطلاح پزشکی مترادف های مختلفی مانند هیگروما، کیست سینوویال یا فتق برای این بیماری به کار می رود. گانگلیون یکی از شایع ترین تشکیلات تومور است.

علت ایجاد کیست سینوویال چیست؟

شایع ترین علت ایجاد کیست گانگلیون ، تحریک مکانیکی است. به عنوان مثال، هیگرومای دست چپ یا راست اغلب در افرادی دیده می شود که برای مدت طولانی کارهای معمولی تکراری انجام می دهند. این کارها می تواند شامل نواختن پیانو یا کار کردن با ماوس کامپیوتر باشد. علاوه بر تحریکات مکانیکی، از جمله دلایل تشکیل کیست گانگلیون می توان به ضعف غشای مفصلی و ساختار نازک آن اشاره کرد.
همچنین بیماری های التهابی نقش مهمی در ایجاد این کیست ایفا می کنند که در کیسه های سینوویال اطراف هر مفصل و همچنین تاندون های متصل متعدد ایجاد می شوند. فعالیت بدنی جدی (اغلب هنگام انجام ورزش که اغلب با آسیب های مختلف همراه است) نیز می تواند منجر به ظاهر شدن این کیست می گردند .

علائم کیست گانگلیون

اول از همه، یک برآمدگی زیر جلدی ایجاد می شود . در بیشتر موارد، این برآمدگی از نظر قوام نرم است، قوام متراکم کمتر رایج است و دارای سطح صافی است. اندازه به طور متوسط از 3 تا 5 سانتی متر در نوسان است.معمولا گانگلیون علاوه بر ناراحتی زیبایی، هیچ گونه نگرانی از جمله درد را به همراه ندارد. با افزایش اندازه، فشرده سازی جزئی احساس می شود که باعث ناراحتی می شود. درد زمانی رخ می دهد که گانگلیون بر اعصاب مجاور تأثیر بگذارد. اگر این کیست روی مفصل قرار داشته باشد، اختلال حرکتی جزئی در این مفصل بوجود می آید.
این کیست بیشتر در مچ دست رخ می دهد (عمدتاً در پشت دست و به ندرت روی مچ دست تأثیر می گذارد). اگر کیست گانگلیون در زیر رباط قرار داشته باشد، فرد بلافاصله متوجه تشکیل ظاهر شده نخواهد شد. بنابراین، اغلب گانگلیون مچ دست بدون علامت است و هیچ ناراحتی ایجاد نمی کند. این کیست به بافت های زیرین لحیم می شود، اما نه به پوست. بنابراین، پوست در رابطه با شکل گیری متحرک باقی می ماند. با تشکیل شدن گانگلیون در سطح کف دست، ممکن است درد ایجاد شود که این مسئله به دلیل اندازه بزرگ کیست است که در سطح پشتی کمتر مشخص شده و منجر به فشرده شدن اعصاب مجاور می شود.
به ندرت می توانید کیست گانگلیون را روی انگشتان پیدا کنید. این کیست در انگشتان به اندازه کوچکی می رسند، پوست روی آن کشیده و نازک می شود. درد اغلب وجود نداشته و فقط هنگام مالش این ناحیه ممکن است رخ دهد.
هیگرومای پا نیز وجود دارد. با توجه به اینکه کفش یک عامل آسیب زا قوی در رابطه با ایجاد این کیست است، درد اغلب رخ می دهد. همچنین، ظاهر درد ممکن است با اثراتی بر روی اعصاب مجاور همراه باشد. این مسئله زمانی اتفاق می افتد که گانگلیون به اندازه قابل توجهی می رسد.

نحوه تشخیص کیست گانگلیون

تشخیص کیست گانگلیون معمولاً بر اساس شرح حال و تظاهرات بالینی مشخص انجام می شود. ممکن است برای رد پاتولوژی مفصلی، تصویر برداری با اشعه ایکس تجویز شود. در موارد مشکوک، سونوگرافی، ام آر آی یا سوراخ کردن گانگلیون انجام می شود.

درمان گانگلیون

درمان محافظه کارانه

درمان اولیه اکثر گانگلیون ها غیر جراحی است.

– مشاهده و بررسی کیست

از آنجایی که گانگلیون ، سرطانی نیست و در صورت عدم ایجاد درد ممکن است خود به خود ناپدید شود، پزشک ممکن است صبر و مشاهده آن را توصیه کند تا مطمئن شود که هیچ تغییر آزاردهنده ای رخ نمی دهد.

– بی حرکت نگه داشتن ناحیه

فعالیت معمولاً باعث بزرگ شدن گانگلیون و افزایش فشار روی اعصاب و ایجاد درد می شود. بانداژ یا تثبیت کننده مچ می تواند ناراحتی را کاهش دهد و در نتیجه باعث کوچک شدن کیست شود. با شروع کاهش درد، پزشک ممکن است تمریناتی را برای تقویت مچ دست و افزایش دامنه حرکتی شما توصیه کند.

– سوراخ کردن کیست

اگر کیست گانگلیون باعث درد یا فعالیت محدود شود، می توان مایع را از کیست تخلیه کرد. این روش آسپیراسیون نامیده می شود. معمولا این روش تحت هدایت سونوگرافی انجام می شود. ناحیه اطراف کیست بی حس می شود و کیست با سوزن سوراخ می شود تا مایع خارج شود. آسپیراسیون گانگلیون را خارج نمی کند زیرا ریشه آن، یعنی اتصال به مفصل یا غلاف تاندون، هنگام تخلیه مایع برداشته نمی شود. گانگلیون مانند علف هرز اگر ریشه آن برداشته نشود دوباره رشد می کند. در بسیاری از موارد، کیست پس از عمل آسپیراسیون برمی گردد. آسپیراسیون اغلب در مواردی که گانگلیون در پشت مچ قرار دارد انجام می شود .

– جراحی

اگر علائم با درمان محافظه کارانه بهبود نیابد، یا اگر گانگلیون پس از آسپیراسیون دوباره ظاهر شود، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. روش برداشتن گانگلیون را اکسیزیون می نامند.
در طی عمل، کیست همراه با کیسه مفصلی یا غلاف تاندون آسیب دیده که ریشه گانگلیون هستند، برداشته می شود. با این حال، حتی پس از برداشتن کیست، خطر کمی برای عود وجود دارد.
برداشتن گانگلیون یک روش سرپایی است و بیمار می تواند پس از یک استراحت کوتاه در اتاق ریکاوری به خانه برود. پس از جراحی، بیمار ممکن است دچار حساسیت و ناراحتی شود و همچنین ممکن است تورم ایجاد شود. معمولاً 2 تا 6 هفته پس از عمل امکان بازگشت به فعالیت عادی وجود دارد.