علت و علائم و تشخیص سرطان روده بزرگ

سرطان روده بزرگ نوعی سرطان است که از روده بزرگ شروع شده و معمولا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد، هر چند ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد .
این بیماری معمولاً به صورت توده های کوچک غیر سرطانی یا خوش خیم به نام پولیپ که در قسمت داخلی روده بزرگ ایجاد می شوند شروع می شود و با گذشت زمان برخی از این پولیپ ها می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند.
ممکن است پولیپ ها کوچک باشند و علائم کمی ایجاد کنند ، به همین دلیل پزشکان آزمایش های منظم غربالگری را برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ با شناسایی و برداشتن پولیپ ها قبل از تبدیل شدن آنها به سرطان توصیه می‌کنند.

علائم سرطان روده بزرگ

علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ عبارتند از :
– تغییر مداوم در عادات روده ای از جمله اسهال یا یبوست یا تغییر قوام مدفوع
– خونریزی مقعدی یا وجود خون در مدفوع
– ناراحتی مداوم در شکم مانند گرفتگی ، گاز یا درد
– ضعف و خستگی
– احساس مداوم خالی نشدن روده
– کاهش وزن بدون دلیل
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه بیماری هیچ علائمی را تجربه نمی کنند اما هنگامی که علایم ظاهر می شوند ، بسته به اندازه و محل سرطان در روده بزرگ متفاوت خواهند بود .

علل بروز سرطان روده بزرگ

پزشکان در مورد علت ایجاد سرطان روده بزرگ اطمینان ندارند.
بطور کلی سرطان روده بزرگ زمانی شروع می شود که تغییراتی در DNA سلول های سالم در روده بزرگ ایجاد می‌شود .
DNA سلول شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها است که به سلول می گوید که چه کاری انجام دهد. سلول های سالم به شکلی منظم رشد کرده و تقسیم می شوند تا عملکرد طبیعی بدن را حفظ کنند ، اما هنگامی که DNA آسیب دیده و سرطانی می شود سلول ها تقسیم می شوند و حتی در صورت عدم نیاز به سلول های جدید و همزمان با تجمع سلول های تومور ایجاد می شود .
با گذشت زمان سلول های سرطانی می توانند رشد کرده و به بافت های طبیعی نزدیک حمله کنند و آنها را از بین ببرند .
داروهای سرطانی همچنین می توانند به سایر قسمت‌های بدن هدایت شده و رسوباتی را در آنجا ایجاد کنند . (متاستاز)

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند عبارتند از :

– سن

سرطان روده بزرگ در هر سنی قابل تشخیص است . اما اکثر افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ بالاتر از ۵۰ سال سن دارند
امروزه میزان این سرطان در افراد زیر ۵۰ سال در حال افزایش است اما پزشکان نسبت به دلایل آن مطمئن نیستند.

– سابقه شخصی سرطان روده بزرگ یا پولیپ

اگر فرد از قبل سرطان روده بزرگ یا پولیپ غیرسرطانی داشته باشد ، در آینده بیشتر خطر سرطان روده بزرگ او را تهدید می کند .

– شرایط التهابی روده

بیماری های التهابی مزمن روده بزرگ مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می‌توانند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهند .

– سندروم های ارثی

برخی جهش های ژنی منتقل شده در نسل های خانواده می‌توانند خطر ابتلا به این نوع سرطان را به میزان قابل توجهی افزایش دهند .
تنها درصد کمی از سرطان های روده بزرگ به ژنهای ارثی مرتبط هستند . شایع‌ترین سندروم های ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند ، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) سندروم لینچ می باشند که به عنوان سرطان روده بزرگ غیر پلیپوزیتی ارثی (HNPCC) نیز شناخته می شوند.

– دارا بودن سابقه خانوادگی

در صورتی که یکی از بستگان نزدیک و افراد خانواده مبتلا به این بیماری شده باشد احتمال سرطان روده بزرگ برای بقیه افراد نزدیک نیز وجود دارد.

– رژیم کم فیبر و چربی

این نوع سرطان ممکن است با یک رژیم غذایی معمول همراه باشد که دارای فیبر کم و چربی و کالری زیادی می باشد.
تحقیقات زیادی افزایش خطر ابتلا به این سرطان را در افرادی که رژیم های غذایی حاوی گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده دارند ، نشان می دهند.
از عوامل دیگری که در ایجاد سرطان روده بزرگ دخیل هستند می توان به سبک زندگی بی تحرک ، مبتلا بودن به دیابت و چاقی ، سیگار کشیدن ، نوشیدن الکل و پرتو درمانی برای سرطان اشاره نمود.

تشخیص سرطان روده بزرگ

– غربالگری سرطان روده بزرگ

پزشکان برای یافتن علائم این نوع سرطان یا پولیپ های غیرسرطانی در روده بزرگ آزمایش های غربالگری خاصی را برای افراد سالم و بدون علائم و نشانه ها توصیه می کنند .
تشخیص سرطان روده بزرگ در اولین مرحله شانس بیشتری برای درمان فراهم می کند .
انجام دادن آزمایشات غربالگری خطر مرگ در اثر این سرطان را کاهش می دهد.
پزشکان معمولاً توصیه می کنند که افراد با میانگین خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ غربالگری را از حدود ۵۰ سالگی آغاز کنند ، اما افرادی که خطر بیشتری دارند مانند افرادی که سابقه خانوادگی این سرطان را دارند باید زودتر غربالگری را شروع کنند .
گزینه متعددی برای غربالگری وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و باید در مورد بهترین گزینه با پزشک خود مشورت کنید.

– تشخیص سرطان روده بزرگ

اگر علائم و نشانه ها نشان می دهند که فرد ممکن است به سرطان روده بزرگ مبتلا باشد ، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش و روش از جمله موارد زیر را توصیه کند :

– کولونوسکوپی

در این روش از یک لوله بلند ، انعطاف پذیر و باریک که متصل به یک دوربین فیلمبرداری و مانیتور برای مشاهده کل روده بزرگ و راست روده است ، استفاده می شود .
در صورت یافتن مناطق مشکوک پزشک می تواند ابزار جراحی را از طریق لوله وارد کند تا نمونه برداری برای تجزیه و تحلیل و برداشتن پولیپ ها انجام دهند .

– آزمایش خون

هیچ آزمایش خونی نمی تواند در تشخیص سرطان روده بزرگ کمک کند . اما پزشک ممکن است آن را برای یافتن سرنخی در مورد سلامت کلی بیمار مانند سنجش عملکرد کلیه ها و کبد تجویز کند.
پزشک همچنین ممکن است خون را برای وجود ماده شیمیایی که بعضاً توسط سرطان روده بزرگ (آنتی ژن کارسینوآمبریونیک یا CEA) تولید می شود ، آزمایش کند.
با مرور زمان سطح CEA در خون ممکن است به پزشک کمک کند تا پیش‌آگهی اینکه آیا سرطان به درمان پاسخ می دهد یا خیر را درک کند.

– تعیین میزان سرطان

در صورت تشخیص سرطان ، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین میزان یا مرحله سرطان توصیه کند.
مرحله بندی به پزشک کمک می‌کند تا مناسب ترین روش های درمانی را تعیین کند .
آزمایشات مرحله بندی ممکن است شامل روش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن شکم ، لگن و قفسه سینه باشد . در بسیاری از موارد مرحله سرطان ممکن است تا قبل از جراحی مشخص نباشند.
مراحل سرطان روده بزرگ با اعداد رومی نشان داده می‌شوند که از 0 تا lV متغییر است و کمترین مراحل نشان دهنده سرطانیست که محدود به پوشش داخلی روده بزرگ است . در مرحله چهارم سرطان پیشرفته در نظر گرفته می‌شود و به سایر مناطق بدن یا گسترش می یابد .

درمان

در صورتی که توده سرطانی بسیار کوچک باشد ، پزشک ممکن است یک روش کم تهاجمی برای جراحی را توصیه کند که شامل موارد زیر می باشند:

– برداشتن پولیپ در حین کولونوسکوپی

در صورتی که سرطان کوچک ، موضعی و کاملاً درون یک پولیپ و در مراحل اولیه باشد ، پزشک می‌تواند آن را به طور کامل در حین حرکت کلونوسکوپی از بین ببرد.

– برداشتن آندوسکوپی مخاط

پلیپ های بزرگتر ممکن است در طی کلونوسکوپی با استفاده از ابزارهای ویژه برای از بین بردن پولیپ و مقدار کمی از پوشش داخلی روده بزرگ در یک روش به نام برداشتن مخاط آندوسکوپی برداشته شوند.

– جراحی با حداقل تهاجم (جراحی لاپاراسکوپی)

پولیپ هایی که در حین کولونوسکوپی برداشته می‌شوند ممکن است با استفاده از جراحی لاپاراسکوپی برداشته شوند .
در این روش ، جراح از طریق چندین برش کوچک در دیواره شکم با قرار دادن ابزارهایی که دوربین به آنها متصل شده عمل جراحی را انجام می‌دهد که روده بزرگ را بر روی یک مانیتور ویدئویی نشان می‌دهد .
همچنین جراح ممکن است از گره های لنفاوی منطقه‌ای که سرطان در آن قرار دارد نمونه برداری کند.

– جراحی برای سرطان پیشرفته روده بزرگ

اگر سرطان روده بزرگ وجود داشته یا از طریق آن رشد کرده باشد جراح ممکن است موارد زیر را توصیه کند :

– کلکتومی جزئی

در طی این روش جراح بخشی از روده بزرگ را که حاوی سرطان است به همراه حاشیه بافت در دو طرف سرطان برمی‌دارد.
جراح اغلب قادر به اتصال مجدد قسمت های سالم روده بزرگ یا راست روده است . این روش معمولاً با رویکردی حداقل تهاجمی (لاپاراسکوپی) قابل انجام است.

– جراحی برای ایجاد راهی برای خروج زباله از بدن

در صورتی که اتصال مجدد قسمت های سالم روده بزرگ یا راست روده امکان پذیر نباشد ، ممکن است نیاز به جراحی استوم باشد .
این جراحی شامل ایجاد یک روزنه در دیواره شکم از بخشی از روده باقی مانده برای از بین بردن مدفوع داخل کیسه ای است که به طور ایمن بر روی دهانه روده قرار می گیرد .
گاهی اوقات استوم موقتی بوده و این امکان را ایجاد می‌کند تا روده بزرگ یا راست روده پس از جراحی بهبود یابند ، اما در برخی موارد کلستومی ممکن است دائمی باشد .

– برداشتن گره لنفاوی

غدد لنفاوی اطراف نیز معمولاً طی جراحی برای سرطان روده بزرگ برداشته می‌شوند و از نظر سرطان آزمایش می‌شوند .
برخی دیگر از روش های درمانی سرطان روده بزرگ شامل جراحی برای سرطان پیشرفته ، شیمی درمانی ، پرتو درمانی ، ایمونوتراپی و درمان توسط داروهای هدفمند می باشد.
منبع : mayoclinic