بیماری سرطان خون یا لوسمی ، سرطان بافت های خون ساز بدن از جمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی است . انواع مختلفی از سرطان خون وجود دارد و برخی از انواع این سرطان در کودکان شایع‌تر است. سایر انواع لوسمی بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد . این نوع سرطان معمولاً گلبول های سفید خون را درگیر می کند.
گلبول های سفید ، قوی ترین مبارزان عفونت هستند . آنها به طور معمول به طور منظم رشد می کنند و تقسیم می‌شوند همان طور که بدن شما به آنها نیاز دارد.
در افراد مبتلا به سرطان خون ، مغز استخوان مقدار زیادی گلبول های سفید غیر طبیعی تولید می کند که به درستی عمل نمی کنند.
علائم بیماری سرطان خون
– تب یا لرز
– خستگی مداوم، ضعف
– عفونت های شدید یا مکرر
– کاهش وزن بدون تلاش
– تورم غدد لنفاوی، بزرگ شدن کبد یا طحال
– خونریزی یا کبودی آسان
– خونریزی های مکرر بینی
– ایجاد لکه های قرمز ریز در زیر پوست
– تعریق زیاد به ویژه در شب
– درد استخوانی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت مشاهده علائم یا نشانه های مداوم که باعث نگرانی شما می شوند ، باید با پزشک خود مشورت کنید .
علائم سرطان خون اغلب مبهم است و خاص نمی باشد . شما ممکن است علائم اولیه سرطان خون را نادیده بگیرید زیرا ممکن است شبیه علائم آنفولانزا و یا سایر بیماری‌های شایع باشد.
گاهی اوقات سرطان خون در حین آزمایش خون برای برخی بیماری های دیگر کشف می شود.
علل ایجاد سرطان خون چیست؟
دانشمندان علل دقیق سرطان خون را درک نمی کنند به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باعث ایجاد این بیماری می شود.
نحوه شکل گیری سرطان خون
به طور کلی تصور می شود که سرطان خون زمانی رخ می‌دهد که برخی از سلول های خونی تغییرات یا جهش هایی در مواد ژنتیکی یا DNA خود ایجاد کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری انجام دهد.
به طور معمول DNA به سلول می گوید که با سرعت معینی رشد کرده و در یک زمان معین بمیرد. در سرطان خون جهش ها به سلول های خونی می گویند که به رشد و تقسیم خود ادامه دهند.
هنگامی که این اتفاق می‌افتد تولید سلول های خونی از کنترل خارج می شود و با گذشت زمان این سلول های غیر طبیعی می توانند سلول های خونی سالم را در مغز استخوان متراکم کرده و منجر به کاهش تعداد گلبول های سفید خون ، گلبول های قرمز خون و پلاکت ها شوند که باعث ایجاد علائم و نشانه های سرطان خون می شود.
نحوه طبقه بندی سرطان خون
پزشکان سرطان خون را بر اساس سرعت پیشرفت و نوع سلول های درگیر طبقه بندی می‌کنند.
اولین نوع طبقه بندی بر اساس سرعت پیشرفت سرطان خون است و شامل موارد زیر می باشد:
– سرطان خون حاد
در سرطان خون حاد ، سلول های خونی غیر طبیعی سلول های خونی نابالغ (بلاست) هستند .آنها نمی توانند عملکردهای طبیعی خود را انجام دهند و به سرعت تکثیر می شوند بنابراین، بیماری به سرعت بدتر می شود . لوسمی حاد نیاز به درمان تهاجمی و به موقع دارد.
– سرطان خون مزمن
انواع زیادی از لوسمی مزمن وجود دارد . برخی سلول های بسیار زیادی تولید می کنند و برخی دیگر باعث تولید سلول های بسیار کمی می شوند. سرطان خون مزمن سلول های خونی بالغ تری را درگیر می کند . این سلول های خونی کندتر تکثیر یا تجمع می یابند و می توانند برای یک دوره زمانی طبیعی عمل کنند.
برخی از انواع سرطان خون مزمن در ابتدا هیچ علامت اولیه ایجاد نمی کنند و می توانند سال ها بدون تشخیص باقی بمانند.
نوع دوم طبقه بندی بر اساس نوع گلبول های سفید آسیب دیده است و شامل موارد زیر می باشد:
– لوسمی لنفوسیتی
این نوع سرطان خون بر سلول های لنفاوی تاثیر می‌گذارد که بافت لنفاوی را تشکیل می دهد . بافت لنفاوی سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهد.
– لوسمی میلوژنیک (my-uh-LOHJ-nus)
این نوع سرطان خون بر سلول‌های میلوئیدی تاثیر می گذارد. سلول‌های میلوئیدی باعث ایجاد گلبول های قرمز ، گلبول های سفید خون و سلول های تولید کننده پلاکت می‌شوند
انواع سرطان خون
1. لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)
این نوع سرطان خون شایع ترین نوع لوسمی در کودکان خردسال است اما در بزرگسالان نیز می تواند رخ دهد.
2. لوسمی میلوژن حاد (AML)
لوسمی AML یک نوع شایع سرطان خون است که در کودکان و بزرگسالان رخ می دهد. AML شایع ترین نوع لوسمی در بزرگسالان است.
3. لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)
با CLL سرطان خون مزمن بزرگسالان، بیمار ممکن است سالها بدون نیاز به درمان احساس خوبی داشته باشد.
4. لوسمی میلوژن مزمن (CML)
این نوع سرطان خون عمدتاً بزرگسالان را مبتلا می کند. فرد مبتلا به CML ممکن است قبل از ورود به مرحله ای که سلول های لوسمی سریع تر رشد می کنند ماه‌ها یا سالها علائم کمی داشته باشد و یا هیچ علائمی نداشته باشد.
5. انواع دیگر
انواع دیگر سرطان خون جزء نادرترین موارد هستند . آنها شامل سرطان خون سلول مویی، سندرم های میلودیسپلاستیک و اختلالات میلوپرولیفراتیو هستند.
تشخیص سرطان خون
پزشکان ممکن است در آزمایشات معمول خون قبل از شروع علائم ، سرطان خون مزمن را پیدا کنند و اگر این اتفاق افتاد یا علائم یا نشانه هایی که نشان دهنده سرطان خون است ایجاد شد ، ممکن است معاینات تشخیصی زیر انجام شود.
– معاینه فیزیکی
پزشک در معاینه فیزیکی به دنبال علائم فیزیکی سرطان خون مانند رنگ پریدگی پوست ناشی از کم خونی ، تورم غدد لنفاوی و بزرگ شدن کبد و طحال است.
– آزمایش خون
با مشاهده نمونه ای از خون ، پزشک می تواند تعیین کند که آیا سطح غیر طبیعی گلبول های قرمز ، سفید خون یا پلاکت ها وجود دارد یا خیر که ممکن است نشان دهنده سرطان خون باشند . آزمایش خون همچنین ممکن است وجود سلول‌های لوسمی را نشان دهد ، اگر چه همه انواع سرطان خون باعث گردش سلول‌های لوسمی در خون نمی شوند گاهی سلول‌های لوسمی در مغز استخوان می مانند.
– آزمایش مغز استخوان
پزشک ممکن است روشی را برای برداشتن نمونه‌ای از مغز استخوان از استخوان لگن توصیه کند. در این روش نمونه ای از مغز استخوان با استفاده از یک سوزن بلند و نازک برداشته می شود ، سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا سلول‌های سرطان خون را جستجو کند.
آزمایشات تخصصی سلول های لوسمی ممکن است ویژگی های خاصی را برای تعیین گزینه های درمانی نشان دهد.
درمان بیماری سرطان خون
درمان سرطان خون به عوامل زیادی بستگی دارد . پزشک گزینه‌های درمانی بیمار را بر اساس سن ، سلامت کلی ، نوع سرطان خون و اینکه آیا به سایر قسمت های بدن از جمله سیستم عصبی مرکزی گسترش یافته یا خیر تعیین می‌کند.
درمان های رایج برای مبارزه با بیماری سرطان خون عبارتند از شیمی درمانی، پرتو درمانی، درمان هدفمند، پیوند مغز استخوان، ایمونوتراپی و مهندسی سلول‌های ایمنی برای مبارزه با سرطان خون می باشد.