اسکن هسته ای قلب چیست و چرا انجام می شود؟

اسکن هسته ای قلب ، یک روش تشخیصی تصویربرداری برای تشخیص برخی بیماری ها و آسیب های قلبی است.
در پزشکی هسته ای از مقادیر کمی از مواد رادیو اکتیو موسوم به رادیوتراکرها استفاده می شود .
رادیوتراکرها از طریق ناحیه مورد بررسی حرکت نموده و به صورت اشعه گاما انرژی ایجاد می کند که توسط دوربین های خاص , رایانه تشخیص داده می‌شوند و تصاویری از داخل بدن ایجاد می شود.
تصویربرداری پزشکی هسته ای اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می دهد که غالباً با استفاده از سایر روش‌های تصویربرداری نمی توان به دست آورد.

اسکن هسته ای قلب چیست؟

پزشکان برای تشخیص ارزیابی و درمان بیماری های مختلف از اسکن های هسته ای استفاده می کنند.
این موارد شامل سرطان ، بیماری‌های قلبی ، گوارشی ، اختلالات عصبی و سایر بیماری‌ها است.
معاینات اسکن هسته‌ای فعالیت مولکولی را مشخص می کند. اسکن هسته ای به پزشک این امکان را می دهد تا در مراحل اولیه ، بیماری را تشخیص دهد.
این اسکن همچنین می تواند نشان دهد که آیا بیمار به درمان پاسخ داده است یا خیر.
اسکن هسته ای قلب در تشخیص و ارزیابی بیماری های عروق کرونر موثر عمل می‌کند ، همچنین برای ارزیابی کاردیومیوپاتی و شناسایی آسیب احتمالی قلب که ناشی از شیمی درمانی یا رادیوتراپی است ، استفاده می‌شود.
روش های پزشکی هسته‌ای غیر تهاجمی است و تنها در آن از تزریقات وریدی که معمولاً بدون درد است ، استفاده می‌شود .
در این آزمایشات از مواد رادیو اکتیوی به نام رادیوداروها یا رادیوتراکرها برای تشخیص و ارزیابی شرایط پزشکی استفاده می شود.

رادیو تراکرها مولکول هایی هستند که به مقدار کمی ماده اکتیو مرتبط هستند . این داروها در تومورها یا مناطق ملتهب جمع می شوند ، آنها همچنین می‌توانند به پروتئین‌های خاص بدن متصل شوند.
متداول ترین رادیوتراکر FDG)  F-18 fluorodeoxyglucose) است ، مولکولی شبیه به گلوکز . سلول های سرطانی از نظر متابولیکی فعالیت بیشتری دارند و ممکن است گلوکز را با سرعت بالاتری جذب کنند . این میزان بالاتر را می توان در اسکن های PET مشاهده کرد.
این کار به پزشک این امکان را می دهد تا بیماری را قبل از اینکه در سایر آزمایشات تصویربرداری مشاهده شود ، تشخیص دهد .
FDG فقط یکی از بسیاری از رادیو تراکت های مورد استفاده یا در در حال توسعه است.
بیمار معمولا رادیو تراکر را به صورت تزریقی دریافت خواهد کرد . همچنین ممکن است آن را بسته به نوع آزمایش به صورت بلعیدنی یا گاز نیز استنشاق کند.
این رادیو تراکر در ناحیه مورد بررسی جمع می شود . یک دوربین خاص انتشار اشعه گاما را از دستگاه رادیو تراکر تشخیص می دهد و رایانه تصاویر را تولید می کنند و اطلاعات مولکولی را تامین می‌کنند.
بسیاری از مراکز تصویربرداری تصاویر مربوط به اسکن های هسته‌ای را با سی تی اسکن یا ام آر آی ترکیب می‌کنند تا نمادهای ویژه‌ای تولید کنند‌.
تلفیق این تصاویر به پزشک این امکان را می‌دهد تا اطلاعات دو معاینه مختلف را بر روی یک تصویر متصل و تفسیر کند که منجر به اطلاعات و تشخیص دقیق تر می‌شود.

کاربردهای معمول اسکن هسته ای قلب چیست؟

پزشکان از مطالعات پزشکی هسته ای قلب برای کمک به تشخیص بیماری های قلبی استفاده می کنند که شامل علائم زیر هستند:
– درد قفسه سینه بدون دلیل
– درد قفسه سینه ناشی از ورزش که آنژین نامیده می شود.
– تنگی نفس
– الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی

تصویربرداری توسط پزشکی هسته ای قلب همچنین در موارد زیر نیز انجام می شود:

– برای تجسم الگوهای جریان خون به دیواره های قلب که اسکن پرفیوژن میوکارد نامیده می شود.
– برای تعیین میزان آسیب به قلب به دنبال حمله قلبی یا سکته قلبی
– برای ارزیابی وجود و میزان بیماری مشکوک یا شناخته شده عروق کرونر
– برای ارزیابی نتایج حاصل از جراحی بای پس یا سایر روش های عروق که برای بازگرداندن خونرسانی به قلب طراحی شده است.
– ارزیابی حرکت قلب و دیواره های آن و عملکرد کلی قلب با روشی به نام دروازه قلبی همراه با الکتروکاردیوگرام (ECG)

نحوه آمادگی برای انجام اسکن قلب

– زنان باردار یا شیرده قبل از انجام این اسکن باید پزشک و تکنسین را از این مسئله آگاه کنند.
– بیمار باید در مورد هر دارویی که مصرف می کند از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی با پزشک یا تکنسین مشورت کند و انواع آلرژی ها بیماری های اخیر و سایر شرایط پزشکی را ذکر کند. این شرایط پزشکی شامل موارد زیر می باشند:

▪ اخیراً دچار حمله قلبی یا سکته قلبی شده است.
▪ نارسایی قلبی
▪آسم
▪ بیماری های مزمن ریوی
▪ناهنجاری های هدایت درون قلب مانند بلوک AV ، تنگی آئورت یا سایر ناهنجاری های دریچه قلب
▪هرگونه ناهنجاری در قلب و ریه

– بیمار همچنین در صورتی که در ناحیه زانو ، پهلو یا حفظ تعادل مشکل دارد نیز باید این مسئله را با پزشک در میان بگذارد ، زیرا این امر می‌تواند توانایی بیمار را در انجام ورزش مورد نیاز در این روش محدود کند.
– بیمار باید برای انجام این روش از مالیدن کرم یا لوسیون بر روی پوست خود اجتناب کند.
– در صورتی که بیمار از دستگاه استنشاقی برای آسم یا سایر مشکلات تنفسی استفاده می کند باید آن را همراه خود به مرکز پزشکی هسته‌ای بیاورد و مطمئن شود که تیم مراقبت‌های بهداشتی می دانند که بیمار از دستگاه استنشاقی استفاده می کند.
– بیمار باید هرگونه فلزات و جواهرات را از خود دور کند ، زیرا این اشیاء ممکن است در روند کار اختلال ایجاد کنند.
– قبل از انجام این روش از ۴۸ ساعت قبل باید از مصرف کافئین وسیگار کشیدن خودداری کنید.
– در صورتی که بیمار از داروهای مسدودکننده بتا یا مسدود کننده کانال کلسیم مانند متوپرولول ، نورسک و غیره استفاده می‌کند باید به طور خاص در مورد قطع موقتی آنها از پزشک خود سوال کند.
– در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت باشد ، پزشک دستورالعمل های خاص داروی دیابت را در روز انجام این روش تشخیصی تجویز می کند.
– قبل از انجام این روش تشخیصی از بیمار رگ گیری می شود.

اسکن هسته ای قلب چگونه انجام می شود؟

پزشکی هسته‌ای هم در بیماران سرپایی و هم در بیماران بستری قابل انجام است.
بیمار بر روی یک تخت معاینه قرار خواهد گرفت و تصویربرداری معمولاً با تزریق تراکر آغاز می شود .
در اولین ساعت پس از تزریق تراکر در حالی که بیمار بر روی یک تخت متحرک دراز کشیده و بازوها را بالای سر خود قرار می‌دهند تصاویر ضبط می‌شوند.
پس از تصویربرداری بیمار تحت یک تست استرس قرار می گیرد . برای این امر لازم است ورزش نموده و یا روی تردمیل قرار بگیرد و یا چند دقیقه بر روی دوچرخه ثابت پدال بزند .
هنگام ورزش فعالیت الکتریکی قلب توسط الکتروکاردیوگرافی (ECG) کنترل می‌شود و فشار خون بیمار مرتباً اندازه گیری می گردد.
هنگامی که جریان خون در قلب به اوج خود برسد رادیو تراکتورها از طریق IV یا رگ تزریق می‌شوند.
پس از تست استرس ممکن است از بیمار بخواهند کمی آب بنوشد.
بیمار برای بار دوم بر روی تخت تصویر برداری قرار می گیرد تا سری دوم تصاویر ضبط شوند . در این زمان نوار‌قلب نیز گرفته می‌شود تا حرکات قلب ضبط شوند.
در صورتی که بیمار قادر به استفاده از تردمیل یا دوچرخه ثابت نباشد ورزش نخواهد کرد اما دارویی به او داده می شود که جریان خون در قلب را افزایش می دهد.
در صورتی که اسکنر SPECT از قابلیت CT برخوردار باشد ،CT کوتاهی از قلب بیمار گرفته می شود.
CT ممکن است قبل یا بعد از هر یک از روش های تصویربرداری پزشکی هسته ای به دست آید.
برای این قسمت از آزمون بیمار مجبور به برخاستن یا تغییر موقعیت روی تخت نیست ، زیرا CT بخشی از تجهیزات پزشکی هسته ای است اما از بیمار خواسته می‌شود هنگام انجام این قسمت از آزمون کاملاً بی حرکت باشد.
پس از انجام این روش ممکن است لازم باشد بیمار در مرکز منتظر بماند تا در صورتی که نیاز به تصاویر بیشتری است آنها را انجام دهد.
گاهی اوقات تکنسین ها تصاویر بیشتری را برای شفاف سازی یا تجسم بهتر برخی مناطق یا ساختارها می گیرند .
نیاز به تصاویر بیشتر لزوما به معنای وجود مشکل در آزمون یا غیر طبیعی بودن آن نیست و نباید باعث نگرانی شما شود.
پس از پایان گرفتن این روش تصویربرداری آنژیوکت از دست بیمار خارج می شود.