اسپلنکتومی یک روش جراحی برای برداشتن طحال است که در زیر قفسه سینه در سمت چپ بالای شکم قرار دارد و به مبارزه با عفونت کمک می کند و مواد غیر ضروری مانند سلول های خونی قدیمی آسیب دیده را از خون فیلتر می کند.
دلایل انجام اسپلنکتومی چیست ؟
شایع ترین دلیل برداشتن طحال، درمان پارگی طحال است که اغلب به دلیل آسیب شکمی ایجاد می شود. اسپلنکتومی ممکن است برای درمان سایر بیماری ها از جمله بزرگ شدن طحال که باعث ناراحتی می شود ، برخی اختلالات خونی ، برخی سرطان ها ، عفونت و کیست ها های غیر سرطانی استفاده شود.
اسپلنکتومی معمولاً با استفاده از یک دوربین فیلمبرداری کوچک و با ابزارهای خاص جراحی (طحال برداری لاپاروسکوپی) انجام می شود. با این نوع جراحی ممکن است بیمار بتواند در همان روز بیمارستان را ترک کند و در عرض دو هفته به طور کامل بهبود پیدا کند.
اسپلنکتومی برای درمان طیف گسترده از بیماری ها و شرایط خاص استفاده می شود . در صورت داشتن یکی از موارد زیر پزشک ممکن است برداشتن طحال را توصیه کند.
– پارگی طحال
اگر طحال بیمار به دلیل آسیب شدید شکمی یا به دلیل بزرگ شدن طحال (سپلنومگالی) پاره شود در نتیجه ممکن است خونریزی داخلی و تهدید کننده زندگی باشد.
– طحال بزرگ شده
اسپلنکتومی ممکن است برای کاهش علائم بزرگ شدن طحال که شامل درد و احساس پری است ،انجام شود
– اختلال خونی
اختلالات خونی که ممکن است با اسپلنکتومی درمان شوند عبارتند از پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک، پلی سیتمی ورا و تالاسمی. اسپلنکتومی تنها زمانی انجام می شود که سایر درمان ها نتوانستند علائم این اختلالات را کاهش دهند.
– سرطان
سرطان هایی که ممکن است با اسپلنکتومی درمان شوند عبارتند از لوسمی لنفوسیتی مزمن، لنفوم هوچکین، لنفوم غیر هوچکین و لوسمین سلول مویی
– عفونت
عفونت شدید یا ایجاد مجموعه بزرگی از چرک احاطه شده توسط التهاب (آبسه) در طحال ممکن است نیاز به برداشتن طحال نیاز داشته باشد.
– کیست یا تومور
کیست ها یا تومورهای غیر سرطانی داخل طحال اگر بزرگ شوند یا برداشتن کامل آنها دشوار باشد ممکن است نیاز به برداشتن طحال باشد.
پزشک ممکن است طحال بیمار را برای کمک به تشخیص بیماری بر دارد ، بخصوص اگر طحال بزرگ شده باشد و پزشک نتواند علت آن را تشخیص دهد.
خطرات
اسپلنکتومی به طور کلی یک روش بی خطر است اما مانند هر جراحی دیگری اسپلنکتومی خطر بالقوه و عوارضی را به همراه دارد از جمله:
– خونریزی
– لخته شدن خون
– عفونت
– آسیب اندام های مجاور از جمله معده، پانکراس و روده بزرگ
خطر عفونت طولانی مدت
پس از برداشتن طحال احتمال ابتلا به عفونت های جدی یا تهدید کننده زندگی بیشتر است . پزشکان ممکن است توصیه کنند مننگوکوک دریافت کنید و همچینین ممکن است b (Hbi) که واکسن هایی را که علیه ذات الریه ، آنفولانزا ، هموفیلوس آنفولانزا است را توصیه کند و همچنین ممکن است لازم باشد آنتی بیوتیک های پیشگیرانه مصرف کنید به خصوص اگر شرایطی دارید که خطر ابتلا به عفونت های جدی را افزایش می‌دهد.
غذا و دارو
قبل از عمل ممکن است لازم باشد به طور موقت برخی داروها و مکمل ها را قطع کنید و همچنین ممکن است لازم باشد برای مدت معینی از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید . پزشک دستورالعمل های خاصی را برای کمک به آماده سازی بیمار می دهد.
سایر اقدامات احتیاطی
اگر قبل ازجراحی زمان دارید ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشید تا پس از برداشتن طحال سلول های خونی کافی داشته باشید. همچنین ممکن است پزشک به شما توصیه کند که واکسن پنوموکوک و احتمالا سایر واکسن‌ها را برای کمک به جلوگیری از عفونت پس از برداشتن طحال دریافت کنید.
قبل از عمل
درست قبل از جراحی یک بیهوشی عمومی به شما داده خواهد شد . متخصص بیهوشی یک داروی بیهوشی مانند گاز (برای تنفس از طریق ماسک یا مایعی که در نهایت تزریق می‌شود) تجویز نموده و تیم جراحی، ضربان قلب، فشار خون و اکسیژن خون شما را در طول عمل کنترل می‌کند. قلب شما مانیتورینگ شده و یک کاف فشارخون روی بازوی شما وصل می شود .
در طول روش انجام
پس از بیهوشی جراح شما عمل جراحی را با استفاده از یک روش کم تهاجمی (لاپاراسکوپی) یا باز (سنتی) آغاز می کند . روش مورد استفاده اغلب به اندازه طحال بستگی دارد، هرچه طحال بزرگ تر باشد احتمال اینکه جراح شما طحال برداری باز را انتخاب کند بیشتر است
اسپلنکتومی لاپاراسکوپی
در طی لاپاراسکوپی اسپلنکتومی جراح ۴ برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند سپس یک لوله با یک دوربین فیلمبرداری کوچک را از طریق یکی از برش‌ها وارد شکم بیمار می‌کند . جراح تصاویر ویدیویی را روی یک مانیتور تماشا می‌کند و طحال را با ابزارهای جراحی مخصوصی که در سه برش دیگر قرار می‌گیرد، خارج می‌کند و سپس برش ها را می بندد.
اسپلنکتومی لاپاراسکوپی برای همه مناسب نیست . پارگی طحال معمولاً نیاز به طحال برداری باز دارد. در برخی موارد جراح ممکن است با روش لاپاراسکوپی شروع کند و به دلیل بافت اسکار ناشی از عمل های قبلی یا سایر عوارض، ایجاد برش بزرگ تر را ضروری بداند.
اسپلنکتومی باز
در اسپلنکتومی باز جراح یک برش در وسط شکم ایجاد می کند و ماهیچه و سایر بافت ها را کنار می‌گذارد تا طحال آشکار شود بعد ان را بر می دارد و برش را می بندد.
بعد از عمل
در بیمارستان
پس از جراحی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می شود و اگر جراحی لاپاراسکوپی انجام شده باشد احتمالاً همان روز یا فردای آن روز به خانه می رود ولی اگر جراحی باز انجام شود ممکن است بعد از ۲ تا ۶ روز بتواند به خانه برود.
بعد از رفتن به خانه
بیمار باید با پزشک در مورد مدت زمان انتظار تا از سرگیری فعالیت های روزانه صحبت کند اگر جراحی لاپاراسکوپی انجام داده باشد ممکن است دو هفته طول بکشد اما در جراحی باز ممکن است ۶ هفته طول بکشد.
نتایج
اگر به دلیل پارگی طحال ، برداشتن طحال انجام شود معمولاً نیازی به درمان بیشتر نیست ، اما اگر برای درمان اختلال دیگری انجام شده باشد ممکن است نیاز به درمان اضافی باشد.
زندگی بدون طحال
پس از برداشتن طحال , سایر اندام های بدن اکثر وظایفی را که قبلاً توسط طحال انجام می شد بر عهده می‌گیرند . فرد می تواند بدون طحال فعالیت داشته باشد اما در خطر ابتلا به بیماری عفونت های جدی قرار می گیرد و این خطرات در مدت کوتاهی پس از جراحی به بالاترین حد خود می رسد. افرادی که طحال ندارند نیز به سختی ممکن است پس از یک بیماری یا جراحت بهبود یابد.
برای کاهش خطر ابتلاء به عفونت ، پزشک ممکن است واکسن هایی را که علیه ذات الریه، آنفولانزا، هموفیلوس آنفولانزا نوع b و مننگوکوک توصیه کند .
پزشکان در برخی موارد آنتی بیوتیک های پیشگیرانه را نیز توصیه می کنند، به ویژه برای کودکان زیر ۵ سال و کسانی که با سایر بیماری ها خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهند.
پس از برداشتن طحال در اولین علائم عفونت مانند:
– تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر(100.4 فارنهایت)
– ایجاد لکه های قرمز حساس در هر نقطه از بدن
– گلو درد
– لرزی که باعث لرزیدن کل بدن می شود.
– سرماخوردگی که بیش از حد معمول طول بکشد.