بیماری های تیروئید | علت، علائم و درمان

بیماری های تیروئید ، از انواع بیماری هایی است که در بین زنان بیشتر از مردان شایع می‌باشد.
همه ما در مورد غده تیروئید چیزهایی شنیده ایم ، اما ممکن است بسیاری از افراد ندانند که غده تیروئید چه کاری انجام می دهد.
غده تیروئید یک غده درون ریز است که باعث ایجاد هورمونی به نام هورمون تیروئید می شود . این هورمون در تنظیم سوخت و ساز بدن نقش دارد .
غده تیروئید غده پروانه ای شکل است که در قسمت جلوی گردن و در زیر سیب آدم قرار دارد .
در این مقاله به معرفی و بررسی بیماری های تیروئید علل ، علائم و به طور کلی تمام چیزهایی که مربوط به این بیماری می باشد ، پرداخته ایم تا بتوانیم شما را با این بیماری بیشتر آشنا کنیم .

همه چیز در مورد بیماری های تیروئید

انواع بیماری های تیروئید

غده تیروئید هورمون ها ، تیروکسین (T4) و تریودوتیرونیون (T3) را آزاد می‌کند که باعث افزایش میزان اکسیژن بدن می شود و سلول ها را برای تولید پروتئین های جدید تحریک می کند .
تیروئید با کنترل ترشح این هورمون ها میزان متابولیک بیشتر اعضای بدن را تعیین می کند . غده تیروئید توسط هورمون تحریک کننده تیروئید یعنی TSH توسط غده هیپوفیز در مغز ساخته می شود .
معمولا هنگامی که سطح هورمون تیروئید در بدن زیاد باشد ، تولید TSH متوقف می شود که این امر به نوبه خود تیروئید را از تولید بیشتر T3 و T4 منع می کند .
هنگامی که غده تیروئید کم تحرک شود به کم کاری تیروئید و هنگامی که تحرک آن زیادی یا بیش فعال شود به پرکاری تیروئید معروف است .
انواع سرطان نیز ممکن است در غده تیروئید ایجاد شود .

علل بیماری های تیروئید

• کم کاری تیروئید

بیماری کم کاری تیروئید گاهی اوقات ناشی از سطح نامناسب TSH یا در اثر مشکلاتی که در غده تیروئید ایجاد می شود، به وجود می آید .
شایع ترین علت کم کاری تیروئید تیروئیدیت هاشیموتو که یک بیماری خود ایمنی است ، می باشد که در آن بدن پادتن هایی را تولید می کند که بخش هایی از غده تیروئید را ازبین می برد .
برداشتن توسط جراحی و برخی داروهای خاص مانند آمیودارون و لیتیوم همچنین می توانند باعث کم کاری تیروئید شوند.
از دیگر دلایل کم کاری تیروئید می توان به مشکلات هیپوفیز ، مشکلات هیپوتالاموس و کمبود ید در بدن اشاره نمود . برخی از نوزادان نیز با کم کاری تیروئید متولد می شوند که به این حالت کم کاری تیروئید مادرزادی گفته می شود .

• پرکاری تیروئید

دلایل مختلفی برای پرکاری تیروئید وجود دارد . بیماری گریوس شایع ترین علت پرکاری تیروئید است و این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن پادتن تولید می کند که کل غده های تیروئید را تحریک می کند و این امر منجر به بیش فعالی و سطوح بالای هورمون های تیروئید می شود.
نوع دیگری از پرکاری تیروئید به گواتر سمی یا آدنوم سمی تیروئید معروف است .
آدنوم ها ، گره های غیر طبیعی بافت در تیروئید ، حتی در صورت عدم نیاز نیز به طور مداوم هورمون های تیروئید را تولید می کنند .
پرکاری تیروئید ثانویه هنگامی ایجاد می شود که غده هیپوفیز TSH بیش از حد ایجاد کند و منجر به تحریک مداوم غده تیروئید شود .
تومور هیپوفیز ممکن است باعث افزایش سطح TSH شود ، به ندرت غده هیپوفیز نسبت به هورمون های تیروئید غیر حساس می شوند و دیگر به سطح بالا پاسخ نمی دهد .
یکی دیگر از دلایل احتمالی پرکاری تیروئید بیماری به نام تیروئیدیت است که این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید ملتهب می شود . بسته به نوع تیروئیدیت ، این ممکن است به پرکاری تیروئید موقتی منجر شود همچنین ممکن است با کم کاری تیروئید نیز به همراه باشد .

• سرطان های تیروئید

چهار نوع سرطان تیروئید وجود دارد که شامل سرطان پاپیلری ، فولیکولی ، آناپلاستیک و مدولاری می باشند .
این سرطان ها با درمان های پرتو درمانی به سر ، گردن یا قفسه سینه همراه می باشند . پرتو درمانی برای شرایط خوش خیم یا غیر سرطانی دیگر در این مناطق انجام نمی‌شود اما در گذشته این روش رایج تر بود .
در موارد دیگر یک جهش ژنتیکی ممکن است با سرطان تیروئید یا سایر انواع سرطان ها به عنوان مثال نئوپلازی متعدد غدد درون ریز یا جهش های ژنی BRAF همراه باشد. به ندرت سایر سرطان ها ممکن است به تیروئید متاستاز شوند (به عنوان مثال لنفوم یا سرطان پستان)

علائم بیماری های تیروئید

– علائم کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید باعث پایین آمدن سطح T3 و T4 می شود که باعث کند شدن متابولیسم می شود .

علائم کم کاری تیروئید عبارتند از :
– زبر و خشک شدن موها
– یبوست
– افسردگی
– پوسته پوسته شدن پوست
– ریزش مو
– افزایش جریان قاعدگی در زنان
– عدم تحمل دمای سرد
– تحریک پذیری
– گر گرفتگی عضلات
– ضربان قلب پایین
– ضعف
– افزایش وزن
در صورتی که کم کاری تیروئید درمان نشود ، علائم پیشرفت نموده و به ندرت می تواند یک شکل شدید از کم کاری تیروئید موسوم به میکسدما ایجاد کند .

علائم میکسدما شامل موارد زیر است :
– درجه حرارت پایین بدن
– کند شدن فرایند های ذهنی
– نارسایی احتقانی قلب ( شرایطی که قلب قادر به تامین کردن خون کافی برای تامین نیازهای بدن نیست) .
کمای میکسدما در افرادی که دچار کم کاری تیروئید شدید هستند و در معرض فشارهای جسمی اضافی مانند عفونت ، درجه حرارت پایین بدن ، تروما یا استفاده از داروهای آرامبخش قرار دارند ، رخ می دهد .علائم آن شامل از بین رفتن هوشیاری ، تشنج و کند شدن تنفس می باشد .

– علائم پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید منجر به گردش زیاد T3 وT4 در خون می‌شود . این هورمون ها متابولیسم را تسریع می کنند .علائم این بیماری عبارتند از :
– افزایش ضربان قلب با ریتم غیر طبیعی
– افزایش دمای بدن ( احساس گرمای غیر طبیعی)
– عرق کردن زیاد
– احساس اضطراب یا عصبی بودن
– لرزش در دست ها
– احساس بی قراری
– افزایش اشتها همراه با کاهش وزن
– حرکات مکرر روده گاهی همراه با اسهال
– پف دور چشم ، افزایش اشک و حساسیت به نور
– پوکی استخوان
– توقف چرخه قاعدگی
بیماری گریوز علاوه بر علائم رایج پرکاری تیروئید ، ممکن است باعث ایجاد برامدگی در گردن ( گواتر) شدن در محل بزرگ شدن تیروئید شود .همچنین ممکن است باعث بیرون زدگی چشم ها که منجر به دید ضعیف می شود ، شود .

در صورتی که پرکاری تیروئید درمان نشود ، یک عارضه خطرناک برای زندگی به نام بیش فعالی شدید غده تیروئید ایجاد می شود که علائم آن شامل :
– گیجی
– کما
– تب
– فشار خون بالا
– ضربان نامنظم قلب که می تواند کشنده باشد .
– زردی همراه با بزرگ شدن کبد
– نوسانات خلقی
– تحلیل عضلات
– بی قراری
– ضعف
این وضعیت یک فوریت پزشکی محسوب می شود و می تواند ناشی از تروما ، عفونت ، جراحی ، دیابت کنترل نشده ، بارداری و زایمان و یا مصرف بیش از حد داروهای تیروئید باشد .

تشخیص بیماری های تیروئید

در صورتی که پزشک مشکوک به بیماری های تیروئید باشد ، با توجه به سوابق پزشکی بیمار ، معاینات فیزیکی و همچنین آزمایشات می تواند این تشخیص را تایید کند.
آزمایش ها معمولاً سطح TSH و هورمون های تیروئید را اندازه گیری می کنند .
آزمایش های سرولوژی می‌توانند سطح آنتی بادی های مرتبط با کم کاری و پرکاری تیروئید را اندازه گیری می کنند .
از روش های دیگری به نام تست تحریک عملکردی می توان برای تشخیص اینکه غده هیپوفیز و تیروئید منابع این علائم پزشکی است یا خیر استفاده نمود .
سونوگرافی و اسکن هسته ای تیروئید امکان معاینه بصری و عملکردی غده تیروئید یا ندول ها را فراهم می کند .

درمان بیماری های تیروئید

• درمان کم کاری تیروئید

درمان معمول کم ‌کاری تیروئید ، درمان جایگزینی هورمون تیروئید می باشد. با این روش درمانی هورمون مصنوعی تیروئید مانند لووتیروکسین از طریق قرص مصرف می‌شود تا هورمون تیروئید از دست رفته را جایگزین کند . این درمان معمولا مادام العمر است .
اکثر افرادی که درمان جایگزینی تیروئید را انجام می دهند ، عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند اما اگر هورمون تیروئید بیش از حد مصرف شود عوارض ممکن ایجاد شود علائم این گونه عوارض شامل لرز ، تپش قلب و مشکلات خواب می باشد .
زنانی که باردار می باشند ممکن است نیاز به افزایش ۵۰ درصدی جایگزینی تیروئید داشته باشند. حدود ۴ تا ۶ هفته طول می کشد تا اثر دوز اولیه یا تغییر دوز مشخص شود.

• درمان پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید را می توان با ید از جمله ید رادیواکتیو ، داروهای ضد تیروئید یا جراحی درمان نمود.
ید رادیواکتیو می تواند بخش هایی از غده تیروئید را ازبین ببرد . این ممکن است برای کنترل پرکاری تیروئید کافی باشد . حداقل 80 درصد موارد یک دوز ید رادیواکتیو قادر به درمان پرکاری تیروئید می باشد .
اما اگر ترویید بیش از حد از بین برود نتیجه کم کاری تیروئید است . ید رادیو اکتیو در سطوح کافی کم استفاده می شود به طوری که هیچ آسیبی به بقیه بدن وارد نمی شود ، اما این ماده به خانم های باردار داده نمی شود . زیرا ممکن است غده تیروئید در حال رشد را از بین ببرد .
دوزهای بالاتر ید که تیرویید را از بین نمی برند ، به انسداد ترشح هورمون های تیروئید کمک می کند تا این ماده برای معالجه بیش فعالی تیروئید و کاهش تولید بیش از حد هورمون های تیرویید قبل از عمل استفاده می شود .
داروهای ضد پرکاری تیروئید شامل propylthiouracil یا methimazole می‌توانند پرکاری تیروئید را طی 6هفته تا 3ماه کنترل کنند. این داروها باعث کاهش تولید هورمون های جدید تیروئید توسط غده تیروئید می شوند .
درست است که دوزهای بیش تر سریع تر عمل می‌کند ، اما ممکن است باعث عوارض جانبی از جمله بثورات پوستی ، حالت تهوع ، از بین رفتن حس چشایی ، آسیب سلول های کبدی و به ندرت کاهش تولید سلول های خونی در استخوان شود .
برداشتن غده تیروئید توسط جراحی به نام تیروئیدکتومی گاهی اوقات لازم است در صورت وجود ندول های سرطانی نیز انجام شود .
اگر گره غیر سرطانی باعث ایجاد مشکلات در تنفس یا بلع شوند و شخص نتواند داروهای ید رادیواکتیو یا آنتی تیروئید مصرف کند ، یا اگر گره ای که حاوی مایعات می باشد باعث ایجاد مشکل شود از بین بردن غده تیروئید توسط جراحی منجر به کم کاری تیروئید می شود که پس از انجام آن جراحی بیمار تا آخر عمر باید هورمون های درمانی تیروئید را مصرف کند.
گاهی اوقات ممکن است پزشک برای کمک به کنترل علائم پرکاری تیروئید مانند لرز ، افزایش ضربان قلب ، اضطراب و عصبی بودن داروهای دیگری را نیز توصیه کند . با این حال این داروها اختلال عملکرد تیروئید را درمان نمی کنند .

• درمان سرطان های تیروئید

درمان سرطان های تیروئید نیز اغلب شامل ترکیبی از تیروئیدکتومی (جراحی برداشتن تیروئید) ، ید رادیو اکتیو ، پرتو درمانی ( کمتر شایع است) داروهای ضد سرطان و سرکوب هورمون می باشد .

منبع | ترجمه اختصاصی تصویربرداری پزشکی بهار