کولونوسکوپی مجازی روشی تشخیصی برای غربالگری روده بزرگ از نظر ابتلا به سرطان انجام می شود. این آزمایش به عنوان سی تی کولونوگرافی غربالگری نیز شناخته می شود .
برخلاف کلونوسکوپی سنتی که نیاز به وارد کردن اسکوپ در راست روده و پیش بردن آن به روده بزرگ است ، کولونوسکوپی مجازی با استفاده از سی تی اسکن صدها تصویر مقطعی از اندام های شکمی تولید می کند سپس تصاویر با هم ترکیب شده و به صورت دیجیتالی دستکاری می شوند تا نمای مفصلی از داخل روده بزرگ و راست روده فراهم شود .
کولونوسکوپی مجازی برای چه کسانی انجام می شود؟
این روش برای غربالگری سرطان روده بزرگ در افرادی که حداقل ۵۰ سال سن دارند و در وضعیت خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند ، استفاده می شود .
در صورتی که هر یک از موارد زیر وجود داشته باشد این روش انجام می شود:
– فرد تمایلی به انجام کولونوسکوپی نداشته باشد .
– پس از انجام کلونوسکوپی به دلیل قطع نشدن خون به صورت طبیعی، خونریزی بیش از حد داشته باشد .
– فرد مبتلا به انسداد روده باشد .
و هم چنین شرایطی مانند :
– سابقه سرطان روده بزرگ یا توده های غیرطبیعی و پولیپ در روده بزرگ وجود داشته باشد ،
– فرد دارای سابقه خانوادگی سرطان روده یا پولیپ روده بزرگ باشد .
– بیمار مبتلا به بیماری التهابی مزمن روده مانند کرون یا کولیت اولسراتیو باشد.
– فرد دیورتیکول حاد داشته باشد .
مطالعات نشان داده‌اند که این روش میزان تشخیصی مشابه کلونوسکوپی سنتی برای سرطان و بیشتر پولیپ ها دارد . برخی از پلیدی ها از جمله پلیپ های کوچک ممکن است با کلونوسکوپی مجازی کمتر تشخیص داده شوند.
از مزایای این روش می توان به خطرات کمتر این روش ، هزینه کمتر و همچنین بهبودی سریع بیمار بلافاصله پس از انجام آزمایش اشاره نمود.
تفاوت کلونوسکوپی مجازی با کلونوسکوپی رایج چیست؟
در طی کلونوسکوپی معمولی بیمار بیهوش بوده و پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر را به داخل راست روده وارد می کند تا بتواند روده بزرگ را به طور کامل ببیند و همچنین از نور و دوربین انتهای لوله برای بررسی لایه های روده استفاده می کند.
در صورتی که پزشک پولیپ یا تغییراتی را در بافت مشاهده کند ، می تواند مقداری از آن بافت را از طریق لوله خارج کرده و آن را برای بررسی بیشتر به لابراتوار ارسال کند.
اما در کلونوسکوپی مجازی بیمار هوشیار بوده و هیچ گونه دوربینی در روده قرار داده نمی شود.
درعوض پزشک با استفاده از سی تی اسکن و اشعه ی ایکس ، تصاویر سه بعدی از روده را روی صفحه رایانه تهیه می‌کند .
نحوه آمادگی برای انجام کولونوسکوپی مجازی
قبل از انجام این روش ابتدا باید روده بزرگ تخلیه شود ، زیرا باقی مانده مدفوع در روده بزرگ ممکن است باعث مبهم شدن تصاویر شود.
برای تخلیه روده بزرگ پزشک دستورات خاصی را تجویز می کند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– استفاده از رژیم غذایی خاص یک روز قبل از آزمایش
به طور معمول روز قبل از آزمایش ممکن است منع خوردن غذا داشته باشید ، در آن روز باید تنها از مایعات شفاف استفاده کنید.
– استفاده از ملین قبل از آزمایش
ممکن است لازم باشد از شیاف برای پاک کردن باقی مانده مدفوع در روده بزرگ خود استفاده کنید.
– استفاده از دارو برای شناسایی مدفوع
این دارو به پزشک کمک می کند تا بتواند بین ناهنجاری های روده بزرگ و باقیمانده مدفوع تمایز قائل شود.
– تنظیم داروهای معمول
پزشک ممکن است یک هفته قبل از انجام کولونوسکوپی مجازی داروهایی که به طور معمول مصرف می‌کنید را به طور موقت قطع کند.
در طول آزمایش کولونوسکوپی مجازی چه اتفاقاتی می‌افتد؟
بیمار باید لباس خود را با یک لباس راحت و بیمارستانی تعویض کند ، سپس باید به صورت خوابیده بر روی پهلو بر روی تخت معاینه دراز بکشد و زانوهای خود را به سمت سینه خم کند .
تکنسین آموزش دیده یا پزشک یک لوله یا کاتتر کوچک در داخل راست روده بیمار قرار می دهد تا روده بزرگ را با هوا یا دی اکسید کربن پر کند .
این هوا یا گاز به ایجاد تصاویر واضح کمک می کند و ممکن است باعث ایجاد احساس فشار در شکم شود.
پس از انجام این کار پزشک یا تکنسین از اتاق خارج شده اما می‌تواند تمام مدت بیمار را دیده ، صدای او را بشنود و با او صحبت کند.
برای انجام مرحله بعد بیمار باید به پشت دراز بکشد و تخت معاینه به درون دستگاه سی تی اسکن منتقل شده و بدن اسکن می شود. سپس بیمار باید روی شکم یا پهلو دراز بکشد و بدن دوباره اسکن شود.
همچنین ممکن است از بیمار خواسته شود تا در موقعیت‌های مختلف قرار بگیرد و لحظاتی نفس خود را حبس کند. این روش معمولاً حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می کشد.
بعد انجام این روش بیمار می تواند فعالیت های معمول خود را از سر بگیرد.
فقط ممکن است چند ساعت پس از انجام این آزمایش بیمار احساس نفخ داشته باشد زیرا هوا یا گاز در روده باقی مانده و باید تخلیه شوند.