کولونوسکوپی چیست و چه کاربردی دارد؟

کولونوسکوپی به یک نوع معاینه اطلاق می شود که برای تشخیص تغییرات یا ناهنجاری های روده بزرگ (کلون) و راست روده انجام می‌شود.
در طی این روش در صورت لزوم پولیپ ها یا انواع دیگر بافت های غیر طبیعی را می توان از ناحیه خارجی کرد.

دلایل انجام کولونوسکوپی

پزشک ممکن است انجام این روش را در موارد زیر به بیمار توصیه کند:

– بررسی علائم و نشانه های روده

کولونوسکوپی می‌تواند به پزشک در کشف علل احتمالی درد شکم ، خونریزی مقعدی ، یبوست مزمن، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده ای کمک کند.

– غربالگری سرطان روده بزرگ

در صورتی که سن بیمار ۵۰ سال یا بیشتر باشد، به طور متوسط در معرض سرطان روده بزرگ قرار دارد. به همین دلیل پزشک ممکن است کلونوسکوپی را هر ده سال یا گاهی زودتر برای غربالگری سرطان روده بزرگ توصیه کند.

– بررسی روده از نظر پولیپ

در صورتی که بیمار قبلاً پولیپ داشته است، پزشک ممکن است کلونوسکوپی پیگیری را برای بررسی و برداشتن هرگونه پولیپ اضافی توصیه کند.

نحوه آمادگی برای انجام کولونوسکوپی

قبل از انجام این روش تشخیصی بیمار باید روده بزرگ خود را تمیز و خالی کند . باقی ماندن مدفوع در کولون ممکن است دید روده بزرگ و راست روده را در طول انجام کولونوسکوپی مبهم کند.
به همین دلیل پزشک ممکن است برای تخلیه روده بزرگ موارد زیر را انجام دهید.

– پیروی از رژیم غذایی خاص یک روز قبل از انجام کولونوسکوپی
بطور معمول یک روز قبل از انجام این روش نمی توانید غذای جامد بخورید و نوشیدنی ها ممکن است به مایعات شفاف مانند آب، چای، قهوه بدون شیر یا خامه، آب گوشت، و نوشیدنی های گازدار محدود شوند. از نوشیدن مایعات قرمز رنگ که در طول کلونوسکوپی ممکن است با خون اشتباه گرفته شودباید پرهیز کنید.

– مصرف ملین
پزشک ممکن است داروی ملین به صورت قرص یا مایع را توصیه کند که این ملین باید شب قبل از انجام این روش استفاده شده و یا ممکن است لازم باشد که ملین هم شب قبل و هم صبح آزمایش استفاده شود.

– استفاده از کیت تنقیه
در برخی موارد ممکن است برای تخلیه روده بزرگ نیاز به استفاده از کرم تنقیه باشد که این فقط در تخلیه روده بزرگ تحتانی موثر است و معمولاً به عنوان راه اصلی تخلیه روده بزرگ توصیه نمی شود.

– تنظیم داروهای مصرفی
ضروری است یک هفته قبل از انجام این روش داروهای مصرفی خود را به پزشک یادآوری کنید ، به ویژه اگر مبتلا به دیابت ، فشار خون بالا یا مشکلات قلبی هستید و یا از داروها و مکمل های حاوی آهن استفاده می کنید.
همچنین در صورت مصرف آسپرین یا داروهای دیگر که خون را رقیق می کنند مانند وارفارین، داروهای ضد انعقاد جدیدتر مانند دبیگاتران (پراداکسا) یا ریواروکسابان (Xarelto) برای کاهش خطر لخته شدن و سکته استفاده می شوند یا داروهای قلبی که روی پلاکت ها تاثیر می گذارند ، مانند کلوپیدوگر (پلاویکس) با پزشک خود مشورت کنید ، زیرا ممکن است نباز به تنظیم دوز مصرفی بوده یا مصرف داروها به طور موقت قطع شوند.

در طول انجام کولونوسکوپی چه اتفاقاتی می افتد؟

در طول انجام این روش برای به حداقل رساندن درد و ناراحتی داروی آرامبخش خفیف به شکل قرص تجویز شده و یا ممکن است مسکن یا داروی ضد درد در داخل ورید تزریق شود.
بیمار بر روی تخت معاینه به پهلو دراز کشیده و باید زانوهای خود را به سمت سینه خم کند ، سپس پزشک کولونوسکوپ را به راست روده بیمار وارد می کند.
کولونوسکویک ، شامل یک لوله بلند به همراه نور است که به کل روده بزرگ رسیده و به پزشک این امکان را می دهد تا هوا یا دی اکسید کربن را به داخل روده بزرگ وارد کند . این عمل باعث متورم شدن روده بزرگ شده و دید بهتری از پوشش داخلی روده بزرگ ایجاد می کند.
هنگامی که دامنه جابجا می ‌شود یا هوا وارد روده بزرگ می‌شود بیمار ممکن است احساس گرفتگی عضلات شکم داشته و یا تمایل به دفع مدفوع داشته باشد.
در نوک کولونوسکوپ همچنین یک دوربین فیلمبرداری کوچک وجود دارد که تصاویر را به مانیتور خارجی ارسال می کند تا پزشک بتواند داخل روده بزرگ را کاملاً دیده و مشکلات آن را تشخیص دهد.
پزشک همچنین می تواند ابزارهایی را از طریق کولونوسکوپ برای نمونه برداری یا بیوپسی از بافت ، برداشتن پولیپ یا سایر مناطق بافت غیر طبیعی وارد کند.

پس از انجام کولونوسکوپی چه اتفاقاتی می افتد؟

پس از انجام این روش حدود یک ساعت طول می کشد تا بهبودی ناشی از آرامبخش شروع شود . بنابراین بیمار به فردی به عنوان همراه نیاز دارد تا او را به خانه ببرد ، زیرا یک روز طول می کشد تا اثرات کامل داروهای آرام بخش از بین برود .
صورتی که پزشک در هنگام کولونوسکوپی پولیپ برداشته باشد ممکن است به شما توصیه کند که به طور موقت از رژیم خاصی استفاده کنید.
ممکن است تا چند ساعت بعد از انجام این روش احساس نفخ یا دفع گاز داشته باشید تا هوا را از روده بزرگ خود خارج کنید . پیاده روی ممکن است به رفع هرگونه ناراحتی کمک کند.
همچنین ممکن است با اولین حرکت روده بعد از معاینه متوجه مقدار کمی خون شوید که معمولاً این دلیلی برای زنگ خطر نیست ، اما در صورت ادامه خونریزی ، لخته شدن خون ، دردهای مداوم شکمی یا تب باید با پزشک خود مشورت کنید.