علت ، علائم و درمان ناباروری زنان

ناباروری به تلاش برای باردار شدن (با مقاربت مکرر)حداقل برای یک سال و بدون نتیجه ماندن و عدم ایجاد بارداری گفته می شود .امروزه ناباروری ، زوج های زیادی را تحت تاثیر قرار داده است . تشخیص علل ناباروری زنان دشوار است .
بسیاری از روش های درمانی در دسترس هستند که استفاده از آنها به علت ناباروری بستگی خواهد داشت.
بسیاری از زوجین نابارور بدون درمان بچه دار می شوند . به طوری که پس از دو سال تلاش برای باردار شدن ۹۵ درصد زوجین با موفقیت باردار می شوند.

علائم ناباروری در زنان شامل چیست؟

اصلی ترین علامت ناباروری ، عدم توانایی در بارداری است. در صورتی که فرد چرخه قاعدگی بیش از حد طولانی ( ۳۵ روز یا بیشتر) و یا خیلی کوتاه ( کمتر از ۲۱ روز) داشته باشد ، همچنین دارا بودن چرخه قاعدگی نامنظم یا عدم دارا بودن چرخه قاعدگی به معنی عدم تخمک گذاری است.

چه موقع باید به پزشک مراجعه نمود؟

زمان درخواست کمک گاهی اوقات به سن فرد بستگی دارد.
– حداکثر تا ۳۵ سالگی اکثر پزشکان توصیه می کنند یک سال قبل از انجام آزمایش یا درمان سعی در بارداری داشته باشند.
– اگر بین ۳۵ تا ۴۰ سال دارید ، پس از شش ماه تلاش باید به پزشک مراجعه کنید.
– در صورتی که سن شما بیشتر از چهل سال است ممکن است پزشک بلافاصله آزمایش یا درمان را شروع کند .
در صورتی که شما یا همسرتان دارای مشکلات باروری هستید یا اگر سابقه قاعدگی های نامنظم یا دردناک ، بیماری التهابی لگن ، سقط مکرر ، سابقه درمان سرطان یا آندومتریوز را دارید ، پزشک ممکن است آزمایشات و درمان را فوراً شروع کند.

علل ایجاد ناباروری در زنان چیست؟

هر یک از عوامل زیر برای باردار شدن زنان ضروری است :

１. تخمک گذاری

برای باردار شدن تخمدان ها باید تخمک تولید نموده و آن را آزاد کنند . این روند به تخمک گذاری معروف است .
پزشک می تواند به شما در ارزیابی چرخه قاعدگی و تایید تخمک گذاری کمک کند.

２. تولید اسپرم

برای بیشتر زوجین تولید اسپرم مشکل خاصی نیست ، مگر اینکه همسرتان سابقه بیماری یا جراحی داشته باشد .
پزشک می‌تواند چند آزمایش ساده برای ارزیابی سلامت اسپرم همسرتان تجویز کند.

３. داشتن رابطه جنسی منظم

برای باروری لازم است رابطه جنسی منظمی داشته باشید . پزشک می تواند به شما کمک کند تا درک کنید که چه زمانی بارورتر هستید.

４. داشتن لوله های رحمی باز و رحم طبیعی

تخمک و اسپرم در لوله های رحمی به هم می رسند و جنین به یک رحم سالم نیاز دارد تا در آن رشد کند.

برای وقوع بارداری ، هر مرحله از فرایند تولید مثل باید به درستی اتفاق بیفتد ، مراحل این فرایند عبارتند از :
– یکی از دو تخمدان تخمک بالغ آزاد می کند.
– تخمک توسط لوله فالوپ برداشته می شود.
– اسپرم از دهانه رحم از طریق رحم و درون لوله رحمی شنا می‌کند تا به تخمک برای لقاح برسد.
– تخمک بارور شده از لوله های رحمی به سمت رحم حرکت می‌کند.
– تخمک بارور شده در رحم کاشته می شود و رشد می کند.
در زنان تعدادی از عوامل می توانند در هر مرحله ، این روند را مختل کنند .

ناباروری زنان توسط یک چند عامل زیر ایجاد می شود .
▪ سندرم تخمدان پلی کیستیک
▪ اختلال عملکرد هیپوتالاموس
▪ نارسایی زودرس تخمدان
▪ زیاد بودن پرولاکتین
▪ آسیب لوله های رحمی
▪ آندومتریوز
▪ دلایل وابسته به رحم یا گردن رحم که شامل پولیپ یا تومورهای خوش خیم ، التهاب درون رحم و تنگی دهانه رحم می باشند.
▪ ناباروری بدون دلیل
گاهی اوقات هرگز علت ناباروری پیدا نمی شود . ترکیبی از چندین عامل جزئی در هر دو شریک زندگی می‌تواند باعث مشکلات باروری غیر قابل توجیه شود.
اگرچه این مشکل ممکن است با گذشت زمان اصلاح شود ، اما نباید درمان را به تاخیر بیندازید.

عوامل خطر ایجاد ناباروری در زنان شامل چیست؟

برخی عوامل ممکن است شما را در معرض خطر بالای ناباروری قرار دهد . این عوامل شامل موارد زیر می باشند:

– سن

کیفیت و کمیت تخمک های زن با افزایش سن شروع به کاهش می کند .
در اواسط دهه ۳۰ سرعت از دست دادن فولیکول سرعت می‌گیرد ، در نتیجه تخمک با کیفیت پایین و ضعیف ایجاد می شود .
این امر بارداری را دشوارتر می‌کند و خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد.

– سیگار کشیدن

سیگار کشیدن علاوه بر آسیب رساندن به دهانه رحم و لوله های رحمی خطر سقط جنین و حاملگی خارج رحمی را افزایش می دهد.
همچنین تصور می‌شود که تخمدان ها پیر شده و تخمک ها به‌طور زودرس تخلیه می شوند. بنابراین ، قبل از شروع درمان ناباروری باید سیگار را ترک کنید.

– وزن

اضافه وزن یا کم بود وزن قابل توجه ممکن است بر تخمک گذاری طبیعی تاثیر بگذارد .
رسیدن به شاخص توده بدنی (BMI) سالم ممکن است دفعات تخمک گذاری و احتمال بارداری را افزایش دهد.

– سابقه روابط جنسی

عفونت های منتقله از راه جنسی مانند کلامیدیا و سوزاک می‌توانند به لوله های رحمی آسیب برسانند .
داشتن رابطه غیرمحافظت شده با چندین شریک خطر ابتلا به عفونت مقاربتی را که بعدا باعث مشکلات باروری می شود ، افزایش می دهد .

– مصرف الکل

باروری در زنان چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر در مدت زمان معقولی زوجین قادر به باردار شدن نباشند ، برای ارزیابی و درمان ناباروری باید از پزشکان کمک بگیرند.
آزمایش های ناباروری ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آزمایش تخمک گذاری

کیت پیش بینی تخمک گذاری را می توانید بدون نسخه پزشک از داروخانه تهیه کنید .
این کیت ها افزایش هورمون لوتئین ساز (LH) را که قبل از تخمک گذاری رخ می دهد ، تشخیص می دهند.
آزمایش خون برای پروژسترون هورمونی که پس از تخمک‌گذاری تولید می‌شوند همچنین می‌تواند تخمک گذاری شما را ثابت کند.
سایر سطوح هورمون مانند پرولاکتین نیز ممکن است بررسی شوند.

• هیستروسالپنگوگرافی

در حین انجام هیستروسالپنگوگرافی کنتراست اشعه ایکس به رحم تزریق می شود و برای تشخیص ناهنجاری های حفره رحم از اشعه ایکس استفاده می‌شود.
این آزمایش همچنین تعیین می کند که آیا مایعات از رحم و لوله های رحمی خارج می شود یا خیر.
در صورت مشاهده ناهنجاری ها احتمالاً به ارزیابی بیشتر نیاز خواهد بود.
انجام این آزمایش می تواند با بیرون آمدن و باز کردن لوله های رحمی توانایی باروری را بهبود بخشد.

• تست ذخیره تخمدان

این آزمایش به تعیین کیفیت و مقدار تخمک های موجود برای تخمک گذاری کمک می کند.
برای زنان در معرض خطر تخلیه تخمک از جمله زنان بالای ۳۵ سال ممکن است این آزمایش خون و تصویربرداری تجویز شود.

• آزمایش های دیگر هورمونی

تست های هورمونی ، میزان هورمون های تخمک گذاری و همچنین هورمون های تیروئید و هیپوفیز که فرایندهای تولید مثل را کنترل می کنند ، را بررسی می‌کند.

• آزمایشات تصویربرداری

سونوگرافی لگن به دنبال بیماری رحم یا لوله های رحمی تجویز می شود .
گاهی اوقات از سونوهیستروگرام که سونوگرام تزریق سالین نیز نامیده می‌شود ، برای دیدن جزئیات داخل رحم استفاده می شود که در سونوگرافی معمولی دیده نمی شود .

• سایر آزمایشات تصویربرداری

بسته به علائم شما پزشک ممکن است برای بررسی بیماری رحم یا لوله های رحمی درخواست هیستروسکوپی کند.

• لاپاراسکوپی

این جراحی حداقل تهاجمی شامل ایجاد یک برش کوچک در زیر ناف و قرار دادن یک دوربین برای بررسی لوله های رحمی ، تخمدان ها و رحم است.
با لاپاراسکوپی ممکن است اندومتریوز ، اسکار ، انسداد یا بی نظمی لوله های رحمی ، مشکلات تخمدان ها و رحم مشخص شود.

• آزمایش ژنتیک

با انجام آزمایش ژنتیک ، عوامل ژنتیکی که باعث ایجاد ناباروری شده اند ، مشخص می شوند .

گزینه های درمانی ناباروری در زنان چیست؟

درمان ناباروری در زنان به علت ، سن ، مدت زمان ناباروری و ترجیحات شخصی بستگی دارد.
از آنجا که ناباروری یک اختلال پیچیده است ، درمان آن علاوه بر هزینه زیادی که دارد به زمان زیادی نیز نیاز داشته و فرد باید انرژی جسمی و روانی زیادی داشته باشد.
اگرچه برخی از خانم ها برای بازگرداندن باروری فقط به یک یا دو روش درمانی احتیاج دارند اما ، ممکن است چندین نوع درمان مختلف نیز مورد نیاز باشد .
درمان ها می توانند از طریق دارو یا جراحی برای بازگرداندن باروری صورت بگیرند یا ممکن است نیاز به استفاده از روش های پیشرفته بارداری باشد.
به عنوان مثال ممکن است لازم باشد تحریک تخمک گذاری با داروهای باروری که شامل کلومیفن سیترات ، گنادوتروپین ها ، متفورمین ، لتروزول یا بروموکریپتین می‌باشند ، انجام گیرد.
انجام جراحی لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی نوعی دیگر از گزینه‌های درمانی ناباروری در زنان می باشد.
امروزه استفاده از روش های کمک باروری که شامل موارد زیر می باشند برای کمک به باروری زنان صورت می پذیرد :

１. تلفیق داخل رحمی (IUI)

در این روش میلیون ها اسپرم سالم نزدیک به زمان تخمک گذاری در داخل رحم قرار می گیرند.

２. فناوری کمک باروری

این روش شامل بازیابی تخمک های بالغ از یک زن ، باروری آنها با اسپرم مرد در ظرف آزمایشگاه و سپس انتقال جنین به رحم پس از لقاح می باشد .
این روش که IVF نام دارد موثرترین فناوری کمک باروری می باشد .
چرخه IVF چند هفته طول می کشد و به آزمایش های مکرر خون و تزریق روزانه هورمون نیاز دارد.
منبع