خطرات استرس برای سلامت جسمی و روحی افراد

استرس (اضطراب) وضعیتی است که واکنش بیولوژیکی خاصی را در بدن ایجاد می کند. وقتی تهدید شده یا با چالش بزرگی مواجه می‌شوید، مواد شیمیایی و هورمون‌ها در بدن شما افزایش می یابند..
استرس باعث ایجاد تحریک واکنشی در بدن می شود تا با عامل استرس زا مبارزه یا از آن فرار کنید. به طور معمول، پس از بروز پاسخ، بدن شما باید آرام شود. استرس بیش از حد مداوم می تواند اثرات منفی بر سلامت طولانی مدت داشته باشد.
به عبارت دیگر استرس یک واکنش بیولوژیکی طبیعی به یک موقعیت بالقوه خطرناک است. هنگامی که با استرس ناگهانی مواجه می شوید مغز، بدن را با مواد شیمیایی و هورمون هایی مانند آدرنالین و کورتیزول پر می کند.
این کار ضربان قلب را سریع تر می کند و خون را به ماهیچه ها و اندام های مهم می فرستد. در نتیجه فرد احساس انرژی می کند و آگاهی بالایی دارد، بنابراین می تواند روی نیازهای فوری خود تمرکز کند.

آیا همه استرس ها بد هستند؟

استرس لزوما چیز بدی نیست و می تواند به شما کمک می کند از تصادف جلوگیری کنید، ضرب الاجل محدودی داشته باشید یا در میان هرج و مرج هوشیار باشید، بنابراین استرس می تواند سالم باشد.
همه ما گاهی اوقات احساس استرس می کنیم، اما آنچه برای یک فرد استرس زا است ممکن است بسیار متفاوت از چیزی باشد که دیگری استرس زا می داند. به عنوان مثال برخی هیجان آن را دوست دارند و برخی دیگر با همین فکر فلج می شوند.
استرس همیشه هم چیز بدی نیست. برای مثال، روز عروسی تان ممکن است نوعی استرس خوب را تجربه کنید.
اما استرس باید موقتی باشد. هنگامی که لحظه جنگ یا گریز پر استرس را پشت سر گذاشتید، ضربان قلب و تنفس باید کند شده و ماهیچه ها شل شوند و در مدت زمان کوتاهی بدن باید بدون هیچ گونه اثرات منفی پایدار به حالت طبیعی خود بازگردد.
از سوی دیگر، استرس شدید، مکرر یا طولانی مدت می تواند از نظر روحی و جسمی مضر باشد .

هورمون های استرس

زمانی که فرد احساس خطر می کند، هیپوتالاموس در پایه مغز واکنش نشان می دهد و سیگنال‌های عصبی و هورمونی را به غدد فوق کلیوی می‌فرستد که هورمون‌های فراوانی را آزاد می‌کنند.
این هورمون‌ها راه طبیعت برای آماده‌سازی فرد برای رویارویی با خطر و افزایش شانس بقا هستند.

یکی از این هورمون ها آدرنالین است که همچنین ممکن است آن را به عنوان اپی نفرین شناخته شود . آدرنالین به سرعت در موارد زیر عمل می کند:

– ضربان قلب را افزایش می دهد.
– سرعت تنفس را افزایش می دهد.
– استفاده از گلوکز را برای ماهیچه آسان تر می کند.
– رگ های خونی را منقبض می کند تا خون به سمت ماهیچه ها هدایت شود.
– تحریک تعریق
– تولید انسولین را مهار می کند.
در حالی که این موارد در حال حاضر مفید است اما افزایش مکرر آدرنالین می تواند منجر به موارد زیر شود:
– رگ های خونی آسیب دیده، یا فشار خون بالا می رود.
– خطر حمله قلبی و سکته مغزی را بیشتر می کند.
– سردرد
– اضطراب
– بی خوابی
– افزایش وزن

استرس و کورتیزول

کورتیزول به عنوان اصلی ترین هورمون استرس، نقش اساسی در موقعیت های استرس زا ایفا می کند. از جمله کارکردهای آن عبارتند از:
– افزایش میزان گلوکز در جریان خون.
– کمک به مغز در استفاده موثرتر از گلوکز.
– افزایش دسترسی به موادی که به ترمیم بافت کمک می کنند.
– عملکردهای بازدارنده ای که در موقعیت های تهدید کننده زندگی ضروری نیستند.
– تغییر پاسخ سیستم ایمنی
– تضعیف سیستم تولید مثل و روند رشد.

کورتیزل بر بخش‌هایی از مغز که ترس، انگیزه و خلق را کنترل می ‌کنند، تأثیر می‌گذارد.
همه اینها به فرد کمک می کند تا با موقعیت های پر استرس به طور موثرتری برخورد کند. این یک فرآیند طبیعی است و برای بقای انسان بسیار مهم است.

اما اگر سطح کورتیزول برای مدت طولانی بالا بماند، تأثیر منفی بر سلامت فرد خواهد داشت و می تواند به موارد زیر کمک کند:
– افزایش وزن
– فشار خون بالا
– مشکلات خواب
– کمبود انرژی
– دیابت نوع 2
– پوکی استخوان
– مشکلات حافظه
– سیستم ایمنی ضعیف که فرد را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می کند. همچنین می تواند بر روحیه تأثیر منفی بگذارد.

انواع استرس

انواع مختلفی از استرس وجود دارد ، از جمله:

1. استرس حاد

استرس حاد برای همه اتفاق می افتد. این واکنش فوری بدن به یک موقعیت جدید و چالش برانگیز است. این همان استرسی است که ممکن است هنگام فرار از یک تصادف رانندگی احساس شود.
استرس حاد می تواند از چیزی که فرد واقعاً از آن لذت می برد ناشی شود. این احساس تا حدودی ترسناک و در عین حال هیجان‌انگیزی است که در یک ترن هوایی یا هنگام اسکی کردن در شیب تند کوه به دست می‌آید.
استرس حاد به طور معمول هیچ آسیبی به بدن نمی رساند. آنها حتی ممکن است خوب باشند. موقعیت‌های استرس‌زا به بدن و مغز تمرین می‌ دهد تا بهترین واکنش را به موقعیت‌های استرس‌زا ایجاد کنند.
پس از عبور از خطر، سیستم بدن فرد باید به حالت عادی بازگردد.
اما استرس حاد شدید داستان متفاوتی است. این نوع استرس، مانند زمانی که با یک موقعیت تهدید کننده زندگی مواجه شده اید، می تواند منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یا سایر مشکلات سلامت روان شود.

2. استرس حاد اپیزودیک

استرس حاد اپیزودیک زمانی است که فرد دوره های مکرر استرس حاد را تجربه می کند.
این ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که اغلب فرد مضطرب و نگران چیزهایی است که به احتمال وقوع آنها مشکوک است. ممکن است احساس کند که زندگی‌اش آشفته است و ظاهراً از یک بحران به بحران دیگر می رود.
برخی از مشاغل مانند مجریان قانون یا آتش نشان ها نیز ممکن است با موقعیت های پر استرس مکرر مواجه شوند.
مانند استرس یا حاد شدید، استرس حاد اپیزودیک می تواند بر سلامت جسمی و سلامت روان تأثیر بگذارد.

3. استرس مزمن

داشتن استرس در سطح بالا در طولانی مدت، استرس مزمن نامیده می شود. استرس طولانی می تواند تأثیر منفی بر سلامت روان داشته باشد و می تواند باعث بروز مشکلاتمختلفی شود. مانند:
– اضطراب
– بیماری قلب و عروقی
– افسردگی
– فشار خون بالا
– سیستم ایمنی ضعیف
استرس مزمن همچنین می تواند منجر به بیماری های مکرر مانند سردرد، ناراحتی معده و مشکلات خواب شود. به دست آوردن بینش در مورد انواع مختلف استرس و نحوه تشخیص آنها ممکن است به فرد مبتلا کمک کند.

علل ایجاد استرس

برخی از علل معمول استرس حاد یا مزمن عبارتند از:
– قرار گرفتن زندگی در یک فاجعه طبیعی یا انسانی.
– زندگی با بیماری مزمن.
– زنده ماندن از یک حادثه یا بیماری حاد.
– قربانی جنایت بودن.
تجربه استرس های خانوادگی مانند یک رابطه توهین آمیز، یک ازدواج ناخوشایند ، طولانی شدن مراحل طلاق و مسائل مربوط به حضانت کودک
– مراقبت از یکی از عزیزان مبتلا به بیماری مزمن مانند زوال عقل
– زندگی در فقر یا بی خانمان بودن
– کار در یک حرفه خطرناک
– نداشتن تعادل بین کار و زندگی، ساعات طولانی کار کردن
چیزهایی که می توانند باعث ایجاد استرس در فرد شوند پایانی ندارند، زیرا روحیه افراد متفاوت هستند.
علت هر چه باشد، اگر کنترل نشود، تأثیر آن بر بدن می تواند جدی باشد.

علائم استرس

همانطور که هر یک از ما چیزهای مختلفی داریم که ما را تحت فشار قرار می دهد، علائم ما نیز می تواند متفاوت باشد.
در اینجا مواردی وجود دارد که ممکن است در صورت استرس تجربه کنید:
– درد مزمن
– بی خوابی و سایر مشکلات خواب
– میل جنسی پایین
– مشکلات گوارشی
– خوردن زیاد یا کم
– مشکل در تمرکز و تصمیم گیری
– خستگی
– ممکن است احساس غمگینی، تحریک پذیری یا ترس کنید. چه از آن آگاه باشید یا نه.

سردرد استرسی

سردردهای استرسی که به عنوان سردردهای تنشی نیز شناخته می شوند، به دلیل تنش عضلات سر، صورت و گردن هستند. برخی از علائم سردرد استرسی عبارتند از سر درد خفیف تا متوسط ، یک نوار فشار در اطراف پیشانی و حساسیت پوست سر و پیشانی
خیلی چیزها می توانند باعث سردرد تنشی شوند. اما این عضلات سفت می تواند به دلیل استرس عاطفی یا اضطراب باشد.

زخم های استرسی

زخم معده، زخمی است که در پوشش معده به دلیل عفونت با هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori ) ، استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و سرطان ها و تومورهای نادر ایجاد می شود.
تحقیقات در مورد چگونگی تعامل استرس فیزیکی با سیستم ایمنی ادامه دارد. تصور می شود که استرس فیزیکی ممکن است بر نحوه بهبودی زخم تأثیر بگذارد.

استرس فیزیکی می تواند به دلایل زیر باشد:

– ضربه یا آسیب به مغز یا سیستم عصبی مرکزی
– بیماری یا آسیب جدی طولانی مدت
– جراحی
– سوزش سر دل و درد زخم معده می تواند منجر به استرس عاطفی شود.

پرخوری استرسی

برخی افراد حتی اگر گرسنه نباشند، با خوردن غذا به استرس واکنش نشان می دهند. اگر متوجه شدید که بیشتر از قبل غذا می خورید، ممکن است پرخوری استرسی داشته باشید.
غذا خوردن در هنگام استرس، باعث دریافت کالری بیشتر از حد مورد نیاز شده و احتمالاً غذاها ی سالمی نیز انتخاب نمی شوند. این می تواند منجر به افزایش سریع وزن و مجموعه ای از مشکلات سلامتی شود. پر خوری هیچ کاری برای رفع استرس انجام نمی دهد.
اگر برای از بین بردن استرس غذا می خورید، وقت آن رسیده که مکانیسم های مقابله ای دیگر را پیدا کنید.

استرس در محل کار

کار به هر دلیلی می تواند منبع استرس و اضطراب زیادی باشد. این نوع استرس می تواند گاه مزمن باشد.
استرس در محل کار می تواند به شکل زیر باشد:
– فرد احساس می کند که بر آنچه اتفاق می افتد قدرت یا کنترل ندارد.
– احساس گرفتار شدن در شغلی که دوست ندارد و هیچ جایگزینی نمی بیند.
– تجربه درگیری با یک همکار
– درخواست بیش از حد از فرد، یا کار زیاد.
اگر در شغلی هستید که از آن متنفرید یا همیشه بدون هیچ کنترلی به خواسته های دیگران پاسخ می دهید، استرس اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. گاهی اوقات، ترک کار یا مبارزه برای تعادل بیشتر بین کار و زندگی کار درستی است. در غیر اینصورت در محل کار به سمت فرسودگی شغلی می روید.

مدیریت استرس

هدف مدیریت استرس رهایی کامل از شر آن نیست. این نه تنها غیرممکن است، بلکه همانطور که اشاره کردیم، استرس می تواند در برخی شرایط مفید باشد.
برای مدیریت اضطراب ، ابتدا باید عواملی را که باعث استرس می شوند – یا محرک هارا شناسایی کنید. دریابید که از کدام یک از این موارد می توان اجتناب کرد. سپس، راه هایی برای کنار آمدن با آن عوامل استرس زای منفی پیدا کنید که نمی توان از آنها اجتناب کرد.
با گذشت زمان، مدیریت سطوح استرس ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با استرس کمک کند و همچنین به شما کمک می کند تا احساس بهتری در روز داشته باشید.

در اینجا چند راه اساسی برای شروع مدیریت استرس و اضطراب آورده شده است:

– رژیم غذایی سالم داشته باشید.
– هر شب ۷ تا ۸ ساعت بخوابید.
– به طور منظم ورزش کنید.
– مصرف کافئین و الکل را به حداقل برسانید.
– از نظر اجتماعی با افراد دیگر در ارتباط باشید تا بتوانید از حمایت دیگران استفاده کنید.
– زمانی را برای استراحت و آرامش یا مراقبت از خود اختصاص دهید.
– تکنیک های مدیتیشن مانند تنفس عمیق را یاد بگیرید.
اگر نمی توانید استرس خود را مدیریت کنید، یا اگر با اضطراب یا افسردگی همراه است ، به پزشک مراجعه کنید. این شرایط را می توان با درمان مدیریت کرد، به شرطی که به دنبال کمک باشید. همچنین ممکن است مشورت با یک درمانگر یا سایر متخصصان سلامت روان مفید باشد.
منبع