بسیاری از مادران نگران این هستند که آیا شیر کافی در سینه‌هایشان برای شیر دادن به نوزادشان وجود دارد یا خیر. شک و تردیدها برای کمبود شیر مادر معمولاً زمانی به وجود می آیند که کودک بیش از حد گریه می کند و بنظر می رسد که با شیر مادر سیر نمی شود، سینه نرم می شود و از آنجایی که شیر از سینه نمی ریزد دیگر نیازی به استفاده از پد سینه نیست. اما این عوامل نشان دهنده تولید کم شیر نیستند.
گریه کردن لزوماً به این معنی نیست که کودک شما به غذای بیشتری نیاز دارد . اگر وزن او به درستی افزایش می یابد، بنابراین افزایش تقاضای شیر در طول جهش رشدی رخ می دهد ، سپس ممکن است کودک بخواهد دائماً سینه مادر را بمکد و به همین دلیل تولید شیر در عرض 2 الی 3 روز مطابق با نیازهای رو به رشد کودک افزایش می یابد. اگر نوزاد به اندازه کافی وزن اضافه نمی کند، در ماه اول تولد کمتر از 6 پوشک در روز استفاده می کند می توان به کم بودن شیر مادر مشکوک شد. در این صورت، باید با یک متخصص شکودک تماس بگیرید که می تواند علت تولید ناکافی شیر را تعیین کند و اقدامات مناسب را توصیه کند.
فواید تغذیه با شیر مادر
شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک است که به سرعت و به راحتی هضم می شود. این مواد غذایی عبارتند از:
• متعادل ترین و مناسب ترین میزان پروتئین، لاکتوز و چربی و اسیدهای آمینه برای کودک.
• وجود ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز کودک از جمله ویتامین K، که از خطر خونریزی در نوزادان جلوگیری می کند.
• مقدار کمی آهن که به خوبی در روده کودک جذب می شود و به طور کامل از ایجاد کم خونی ناشی از فقر آهن جلوگیری می کند.
• آنزیم لیپاز ویژه ای که چربی ها را تجزیه می کند.
• آنزیم ها، هورمون ها، فاکتورهای رشدی که قادر به کنترل متابولیسم و فعال شدن بلوغ سلول های خود نوزاد هستند.
• تامین آب کافی حتی در آب و هوای گرم و خشک.
شیر مادر نه تنها به خودی خود استریل است، بلکه محافظت بی نظیری را برای کودک در برابر عفونت ها و آلرژی ها فراهم می کند و همچنین رشد سیستم ایمنی او را تحریک می کند که به دلیل دارا بودن موارد زیر است.
• لکوسیت های زنده، لنفوسیت ها و ماکروفاژها، و همچنین لیزوزیم با اثر باکتری کش
• ایمونوگلوبولین هایی که از کودک در برابر عفونت محافظت می کنند و ضعف ایمنی او را اصلاح می کنند.
• فاکتور بیفیدوس که باعث تحریک رشد لاکتوباسیلوس بیفیدوس در روده کودک می شود و همچنین با کلونیزاسیون روده توسط فلور بیماری زا مقابله می کند.
• لاکتوفرین که آهن را متصل می کند و همچنین می تواند از رشد تعدادی از باکتری های مصرف کننده آهن جلوگیری کند.
• عواملی که بین برونش ها و غده پستانی گردش می کنند، عملکردهای ایمنی را انجام می دهند و تولید آنتی بادی ها را برای عفونتی که از خارج وارد بدن کودک می شود تحریک می کنند.
جنبه عاطفی شیردهی
هنگامی که نوزاد در اتاق زایمان به سینه وصل می شود، در اولین دقایق زندگی، پل محکمی بین مادر و نوزاد پرتاب می شود. زن غریزه مادری را می آموزد و برای یک کودک، این آشنایی با مادرش است، درک اینکه از او محافظت و تغذیه خواهد شد. در آینده، این ضامن رشد طبیعی ذهنی اوست. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند از نظر عاطفی آرام‌تر هستند و مادران شیرده کمتر فرزندان خود را بدون مراقبت رها می کنند و بیشتر از آنها مراقبت می کنند.
دلایل کمبود شیر مادر
• شیردهی در اوایل شیردهی به دلیل مشکلات سلامتی مادر یا نوزاد به درستی شروع نشد
• رفلکس تخلیه شیر به دلیل استرس، خستگی، درد یا مشکلات عاطفی مختل شده است.
• کاهش مصرف مایعات و غذا توسط مادر و مبتلا بودن به بیماری کم خونی
• فواصل طولانی بین تغذیه ، تحریک بسیار نادر و ضعیف تولید شیر
• تغذیه با شیر خشک بدون مشورت با پزشک که این امر باعث می شود تعداد دفعات شیردهی با شیر مادر کاهش یافته در نتیجه شیر مادر کم شود.
• تخلیه ناقص غدد پستانی
چگونه از کمبود شیر مادر جلوگیری کنیم؟
• دفعات زیادی به کودک خود شیر دهید و شیردهی شبانه را نیز نادیده نگیرید.
• از خانواده خود بخواهید که در انجام کارهای روزانه به شما کمک کنند. سعی کنید به خصوص در ماه اول پس از تولد بیشتر استراحت کنید.
• اگر کودک شما به طور طبیعی وزن اضافه می کند، به او شیر خشک ندهید.
• شیررا شیر دوش های برقی از سینه بدوشید زیرا دوشیدن موثر مقادیر زیاد شیر باعث افزایش تولید شیر می شود.
• حتماً روزانه 2 لیتر مایعات بنوشید و از یک رژیم غذایی سالم ( مانند غذاهای غنی از ویتامین ها، پروتئین، کلسیم و سایر مواد مغذی) استفاده کنید.