سونوگرافی شکم و لگن چه کاربردی دارد؟

سونوگرافی یک نوع روش تشخیصی تصویربرداری است که در آن دستگاه سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی ، تصویری از اندام های داخل بدن تولید می کند . انواع مختلف سونوگرافی وجود دارد که سونوگرافی لگن و شکم یکی از آنها می باشد که یک روش تشخیصی و تصویربرداری برای معاینه اندام های داخل شکم و لگن می باشد . این نوع سونوگرافی که امروزه برای کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد بدون درد و خطر بوده و هیچ گونه عارضه جانبی ندارد .
در این مقاله به طور مفصل در مورد سونوگرافی شکم و لگن صحبت کرده‌ایم.

سونوگرافی شکم و لگن چیست؟

نوعی سونو گرافی است که برای اهداف مختلف انجام می شود و همچنین می تواند حرکت اندام ها و جریان خون در رگ های خونی را نشان دهد .
از سونوگرافی شکم و لگن می توان برای تشخیص اختلالات خونی و همچنین انجام بیوپسی با سوزن استفاده کرد . سونوگرافی شکمی رایج ترین نوع سونوگرافی است ، زیرا ارگان‌های زیادی در داخل شکم وجود دارند. اندام های اصلی که با سونوگرافی در قسمت فوقانی شکم مشاهده می شوند شامل کبد ، کیسه صفرا ، لوزالمعده ، کلیه ها و طحال می باشد .
در صورتی که فرد در قسمت فوقانی شکم درد داشته باشد این درد می‌تواند مربوط به این اندام ها و حتی گاهی معده باشد .
کبد دومین عضو بزرگ بدن است که وظایف آن پردازش مواد مغذی جذب شده از روده، مبارزه با عفونت ها، خارج کردن سموم بدن از قبیل الکل، کنترل کلسترول و آزاد کردن صفرا می باشد.
کیسه صفرا که کیسه ای به شکل گلابی است صفرای تولید شده از کبد را ذخیره نموده و در صورت نیاز به تجزیه چربی مجرای صفراوی را آزاد می کند.

سنگ های موجود در کیسه صفرا می ‌توانند باعث ایجاد درد و سوءهاضمه شوند .
لوزالمعده مسئول تولید انسولین و تنظیم قند خون در جریان خون است. کلیه ها مسئول فیلتر کردن سموم از خون و همچنین تنظیم فشار خون می‌باشند، سنگ کلیه در افراد بسیار متداول است و می‌تواند باعث درد و گاهی انسداد شود که با خون در ادرار قابل مشاهده است .
دلیل انجام اسکن شکمی درد شکم یا درد RUQ است که بعضی اوقات می تواند با غذا در ارتباط باشد و در بیشتر موارد با سنگ صفرا مرتبط است .
سونوگرافی لگنی در موارد و مشکلاتی مانند مشکلات زنان که شامل خونریزی ، دوره های دردناک و یا درد لگن است، انجام می شود . این نوع سونوگرافی می تواند اطلاعات زیادی در مورد اندازه ، محل و ساختار توده های لگنی ارائه دهد، اما نمی تواند تشخیص قطعی سرطان یا بیماری‌های خاص باشد
توسط سونوگرافی لگن علت علائمی همانند پلیپ های رحمی، فیبروم ها و کیست های تخمدان برای پزشک مشخص می شود.
دو نوع سونوگرافی لگنی وجود دارد که شامل ترانس شکمی یا فوق public و سونوگرافی ترانس واژینال می باشد. سونوگرافی ترانس شکمی یا فوق public از طریق مثانه و سونوگرافی ترانس واژینال از طریق واژن انجام می‌شوند .
در مورد اینکه کدام سونوگرافی بهتر است اختلاف نظر وجود دارد، اما هر دو روش هرگونه ناهنجاری در رحم و تخمدان ها را نشان داده و اطلاعات مفیدی را درمورد آنها ارائه می دهند.
گاهی اوقات کیفیت تصویر در سونوگرافی ترانس شکمی به حدی خوب است که نیاز به انجام سونوگرافی ترانس واژینال نیست اما معمولا از آنها به عنوان مکمل یکدیگر استفاده می کنند .

هدف از انجام سونوگرافی شکم ولگن چیست؟

این نوع سونوگرافی اندام های داخلی بدن مانند کبد ، لوزالمعده ، کیسه صفرا، طحال، کلیه ها ، مثانه، رحم ، دیواره رحم ، تخمدان ها و ساختارهای نزدیک لگن را مورد بررسی دقیق قرار می دهند .

دلایل انجام سونوگرافی شکم و لگن چیست؟

در صورتی که فرد دارای مشکلات و ناراحتی های زیر باشد ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق تر بیماری، سونوگرافی شکم و لگن را تجویز کند . این ناراحتی و مشکلات شامل موارد زیر می باشند:
– درد شکم
– نفخ شکم
– تست عملکرد غیر طبیعی کبد
– پیگیری بیماری های قبلی مانند کیست، سنگ کیسه صفرا ، پولیپ و سنگ کلیه
– درد و ناراحتی در ناحیه کلیه
– مشکلات مثانه
– وجود خون در ادرار
– عفونت مجاری ادراری
– سیستیت
– تشخیص بسیاری از تومورها و سرطان ها
– تشخیص فیبروم

 آمادگی برای انجام سونوگرافی شکم و لگن

برای انجام این اسکن سونوگرافی لازم است که بیمار به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد. (در صورتی که فرد دارای دیابت باشد ، باید در صورت لزوم مکمل قندی مصرف کند) مثانه بیمار کاملاً باید پر بوده و بنابراین یک ساعت قبل از انجام اسکن بیمار باید آب زیادی بنوشند. پر بودن مثانه باعث می شود که تصویر واضحی از اندام های داخلی بر روی مانیتور ظاهر شود، اما در مورد لزوم پر بودن مثانه لازم است که از پزشک یا تکنسین خود سوال بپرسید.

نحوه انجام :

برای انجام این اسکن بیمار باید بر روی یک تخت دراز کشیده و شکم خود را در معرض دید سونوگرافیست قرار دهد . سونوگرافیست کمی ژل التراسونیک را روی پوست شکم ریخته و مبدل کوچک سونوگرافی که دارای فرکانس کمتر اما عمق نفوذ بیشتری است را بر روی شکم حرکت می ‌دهد تا تصاویری از اندام های داخلی فرد بر روی مانیتور رایانه ظاهر شود .
پس از انجام این اسکن می ‌توانید ژل را از روی شکم پاک نموده و در همان روز جواب سونوگرافی خود را دریافت کنید. تصاویر حاصل از سونوگرافی سیاه و سفید است ، اما در داپلر رنگی که برای ارزیابی جریان خون در اندام ها و رگ ها استفاده می شود، تصاویر به صورت رنگی می باشد.
همچنین گاهی اوقات ممکن است از بیمار خواسته شود که در حین انجام سونوگرافی مثانه خود را خالی کند.

منبع