فتق ناف بیرون زدگی اندام های حفره داخلی از طریق دیواره قدامی شکم به دلیل ضعف عضلات ناحیه حلقه ناف است. سوراخ باقی مانده در محل حلقه ناف را حلقه فتق و خود برآمدگی را کیسه فتق می نامند.
در پی ایجاد این مشکل امنتوم ها، حلقه های روده و سایر اندام های داخلی حفره شکمی می توانند به داخل کیسه فتق بروند.
علائم فتق ناف شامل چیست؟
فتق ناف با علائم زیر مشخص می شود:
– برآمدگی ناف به خصوص برآمدگی در حالت ایستاده و زمانی که فرد به جلو خم می شود به وضوح قابل مشاهده است. در حالت خوابیده به پشت، فتق می تواند خود به خود به داخل ناف برود.
– سوء هاضمه و یبوست
– مشکلات ادرار (در مواردی که بخشی از مثانه وارد کیسه فتق می شود).
– درد در ناحیه شکم، به ویژه در ناحیه ناف (در حین ورزش، هنگام عطسه، سرفه، رفتن به توالت)
– تورم و تغییر رنگ پوست روی شکم
– حالت تهوع و استفراغ
علائم به ویژه با توسعه فرآیند التهابی، ظاهر شدن چرک، تشکیل فیستول های روده مشخص می شود. در این مورد، بیمار نیاز به جراحی اورژانسی دارد.
علل
تعداد نسبتا زیادی از عوامل می توانند منجر به فتق ناف شوند ، از جمله:
– کشش حلقه ناف (اغلب با افزایش شدید وزن بدن، از جمله در دوران بارداری)
– افزایش فشار داخل شکمی به عنوان پاسخ به تروما، بیماری ریوی.
– اشتباهات جراحان در حین عمل بر روی معده، روده، برداشتن کیسه صفرا یا نگرش سهل انگارانه نسبت به توانبخشی پس از عمل در شکم، معده، ادغام نادرست بافت ها و بخیه های جراحی بد می تواند منجر به فتق نافی شود.
گروه های در معرض خطر
این مشکل هم در بزرگسالان و هم در کودکان رخ می دهد. در عین حال، با توجه به گروه های خطر، هر گروه ویژگی های خاص خود را دارد.
فتق ناف در بزرگسالان
افرادی که استعداد ارثی دارند : اگر فردی در خانواده قبلاً فتق ناف داشته است.
زنانی که اولین زایمان خود را بسیار دیر انجام دادند : بعد از 35 سال.
افرادی که متابولیسم ضعیفی دارند : (اختلالات متابولیک منجر به تغییر در بافت همبند می شود).
– کسانی که ورزش های قدرتی نجام می دهند .
مهم! ایجاد تعادل بسیار مهم است. در بیمارانی که استعداد ژنتیکی دارند ، فتق ها نتیجه یک دیواره شکمی ضعیف است، در ورزشکاران حرفه ای برعکس، آسیب شناسی به دلیل بارهای سنگین روی حفره شکمی ایجاد می شود.
فتق ناف در کودکان (نوزادان)
– نوزادان نارس با وزن کم بیشتر مستعد این مشکل هستند. فتق ناف در 30 درصد از نوزادان نارس تشخیص داده می شود.
– در کودکانی که والدین آنها در دوران کودکی فتق ناف داشته اند، فتق ناف بسیار بیشتر از کودکانی است که والدین آنها این بیماری را تجربه نکرده بودند، تشخیص داده می شود.
– خطر انبساط حلقه ناف و افتادگی اندام های داخلی در کودکان مبتلا به راشیتیسم، سوء تغذیه یا سایر بیماری هایی که در آنها تون عضلانی کاهش می یابد، بیشتر است.
– گروه خطر همچنین شامل کودکانی است که زودتر از همسالان خود شروع به راه رفتن کردند. در اینجا ما عمدتاً در مورد آن دسته از کودکان صحبت می کنیم که عضلات آنها به اندازه کافی قوی نیست، اما فعالیت آنها بسیار زیاد است.
– آمار نشان می دهد که فتق ناف در دختران بیشتر از پسران است.
فتق ناف در زنان باردار
گروه خطر بالقوه شامل زنان باردار است:
اغلب، حاملگی های چند قلو منجر به فتق نافی می شود. زنانی که دوقلو و حتی بیشتر از آن سه قلو دارند، تحت کنترل ویژه هستند.
عامل دیگری که باعث تحریک فتق ناف در زنان باردار می شود، پلی هیدرآمنیوس یا مایع آمنیوتیک اضافی (مایع آمنیوتیک در رحم) است . اگر پزشک مشکوک به انحراف در مقدار مایع آمنیوتیک در رحم یک زن باردار باشد آن را کنترل می کند. مهم است که از یک طرف مایع آمنیوتیک کافی برای عملکرد مستقیم آن یعنی محافظت از جنین وجود داشته باشد، و از طرف دیگر، مایع نباید شرایطی را برای فشردن بند ناف ایجاد کند. مایع آمنیوتیک از طریق واژن یا از طریق دیواره شکم تحت هدایت سونوگرافی گرفته می شود.
زنانی که جنین آنها خیلی سریع رشد می کند در معرض خطر بیشتری قرار دارند .
نحوه تشخیص
برای تشخیص فتق ناف پزشک از بیمار در مورد علائم سوالاتی می پرسد تا دلایل ایجاد مشکل را در یابد، پزشک ، در مورد اینکه آیا بیمار بستگانی دارد که از فتق رنج ببرند یا خیر سوالاتی می پرسد و… پزشک ممکن است برای تشخیص صحیح روش های زیر را نیز تجویز کند:
– لمس دستی دیواره شکم یک روش معاینه قدیمی است که برای تشخیص بسیار مفید است.
– تصویر برداری توسط اشعه ایکس .
– سونوگرافی حفره شکمی.
– تجویز آزمایش خون که موثرترین روش برای تشخیص التهاب است.
– توموگرافی کامپیوتری . با توجه به نشانه ها منصوب می شود. به عنوان یک قاعده، اگر سایر انواع تحقیقات به شما اجازه دیدن یک تصویر عینی را نمی دهند. در اغلب موارد، توموگرافی برای بیماران دارای وزن اضافی تجویز می شود.
– از آنجایی که بیمار ممکن است درد در ناحیه تحتانی شکم و معده را تجربه کند، ممکن است معاینه اضافی توسط پروکتولوژیست (کولونوسکوپی) و فیبروگاستروسکوپی نیز تجویز شود.
درمان
انواع مختلفی از درمان برای فتق ناف وجود دارد:
تکنیک انتظار تحت نظارت پزشک
این روش فقط در درمان فتق در دوران کودکی استفاده می شود. قبل از 5 سالگی، فتق ممکن است خود به خود ناپدید شود. تصمیم به متوسل شدن به تکنیک های انتظاری یا روش های درمانی دیگر توسط پزشک بر اساس اندازه فتق و بیماری های همراه گرفته می شود.
استفاده از بانداژ
بانداژ اجازه نمی دهد که مشکل به طور کامل حل شود، اما خطرات ایجاد مشکل را به حداقل می رساند. در صورتی که انجام فوری عمل غیرممکن باشد (مثلاً در اواخر بارداری) تجویز می شود.
جراحی
جراحی می تواند اضطراری و برنامه ریزی نشده باشد. اگر کیسه فتق پاره شود، التهاب ایجاد شود، انسداد روده تشخیص داده شود و خونریزی ایجاد شود، پزشکان به مداخله توسط جراحی اورژانسی متوسل می شوند. در صورت اورژانس ترمیم فتق، جراحان بر روی عمل های شکمی تمرکز می کنند. توانبخشی پس از چنین عمل هایی طولانی است. اما هنگامی که فتق نقض می شود، پزشکان برای جان یک فرد مبارزه می کنند و بنابراین استفاده از عمل های شکمی در این مورد موجه است. در جراحی های انتخابی، جراحان به لاپاراسکوپی فتق متوسل می شوند. در این روش درد حداقل بوده و روند بازیابی بسیار سریع است.