علت و علائم سرطان لوزالمعده چیست؟

بیماری سرطان لوزالمعده در بافت های پانکراس شروع‌ می شود . پانکراس اندامی در شکم است که در پشت تحتانی معده قرار دارد .
این عضو آنزیم هایی آزاد می کند که به هضم غذا کمک می کنند و هورمون هایی تولید می کند که به کنترل قند خون کمک می کنند.
انواع مختلفی از رشد می‌تواند در پانکراس رخ دهد از جمله تومورهای سرطانی و غیر سرطانی.
متداول ترین سرطانی که در لوزالمعده ایجاد می ‌شود در سلول‌های صفراوی مجاری منتقل کننده آنزیم های هضم از لوزالمعده شروع می شود. (آدنوما کارسینومای مجرای لوزالمعده)

 

علت ایجاد بیماری سرطان لوزالمعده چیست؟

مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سرطان لوزالمعده می ‌شوند. پزشکان برخی از عوامل را شناسایی کرده‌اند که ممکن است خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد. این عوامل شامل سیگار کشیدن و داشتن جهش های ژنی خاص ارثی می باشد.
لوزالمعده حدود ۶ اینچ یا پانزده سانتی متر طول داشته و به نظر می ‌رسد چیزی شبیه گلابی است که به پهلو خوابیده و همورمئن هایی از جمله انسولین را تولید و ترشح می‌ کند تا به بدن در پردازش قند در غذاهایی که می خورید کمک کند و آب گوارشی تولید می ‌کند تا به بدن کمک کند که غذا را هضم کرده و مواد مغذی را جذب کند.

سرطان لوزالمعده چگونه شکل می گیرد؟

سرطان لوزالمعده زمانی اتفاق می‌افتد که تغییرات یا جهش هایی در DNA سلول های پانکراس ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری باید انجام دهد . این جهش ها سلول را به رشد غیر قابل کنترل واداشته به طوری که پس از مرگ سلول های طبیعی نیز به زندگی خود ادامه می دهند و این سلول های تجمع یافته می توانند تومور را ایجاد کنند.
در صورت عدم درمان ، سلول های سرطانی لوزالمعده می توانند به اندام های اطراف ، رگ‌های خونی و همچنین نقاط دور دست بدن گسترش یابند.
بیشتر سرطان های لوزالمعده از سلول هایی تشکیل می شوند که مجاری پانکراس را پوشانده اند. به این نوع سرطان آدنوکارسینومای لوزالمعده یا سرطان برون ریز پانکراس گفته می شود.
به ندرت سرطان می تواند در سلول‌های هورمون ساز یا سلول های عصبی و غدد درون ریز پانکراس ایجاد شود. به این نوع سرطان ها تومورهای عصبی غدد درون ریز لوزالمعده یا سرطان غدددرون ریز لوزالمعده گفته می شود.

چه عواملی ممکن است خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهد؟

– سیگار کشیدن
– دیابت
– التهاب مزمن لوزالمعده (پانکراتیت)
– سابقه خانوادگی سندرم های ژنتیکی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند ، از جمله جهش ژن BRCA2 ، سندروم لینچ و سندروم ملانوم مول بدخیم آنتیپیک خانوادگی (FAMMM)
– سابقه خانوادگی سرطان لوزالمعده
– چاقی
– سن بالا ، زیرا این بیماری در بیشتر افراد پس از ۶۵ سالگی تشخیص داده می شود.
یک مطالعه  نشان داده است که ترکیبی از سیگار کشیدن ، دیابت طولانی ‌مدت و دارا بودن رژیم غذایی نامناسب خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را فراتر از خطر هر یک از این عوامل به تنهایی افزایش می دهد .

انواع سرطان پانکراس

سرطان های برون ریز شایع ترین نوع سرطان پانکراس هستند. اگر به بیمار گفته شود که سرطان لوزالمعده دارد، به احتمال زیاد سرطان پانکراس برون ریز است.

آدنوکارسینوم پانکراس:
حدود 95 درصد از سرطان های برون ریز پانکراس، آدنوکارسینوم هستند. این سرطان ها معمولا از مجاری پانکراس شروع می شوندو به ندرت از سلول هایی تشکیل می شوند که آنزیم های پانکراس را تولید می کنند. در این مورد به آنها کارسینوم سلول آسینار می گویند .

سرطان های برون ریز کمتر شایع:
سایر سرطان های برون ریز پانکراس کمتر شایع شامل کارسینوم آدنوسکواموس، کارسینوم سلول سنگفرشی، کارسینوم سلول حلقه ای، کارسینوم تمایز نیافته و کارسینوم سلول غول پیکر تمایز نیافته است.

علائم سرطان پانکراس یا لوزالمعده

سرطان های اولیه لوزالمعده اغلب هیچ علائم یا نشانه ای ایجاد نمی کنند. سرطان های لوزالمعده اغلب بسیار بزرگ هستند یا زمانی که علائم ایجاد می کنند به خارج از پانکراس گسترش یافته اند.
داشتن یک یا چند مورد از علائم زیر به معنای ابتلا به سرطان پانکراس نیست. در واقع، بسیاری از این علائم بیشتر به دلیل سایر شرایط ایجاد می شوند. با این حال، اگر فرد هر یک از این علائم را دارد، مهم است که توسط پزشک معاینه شود تا علت علائم مشخص شود و در صورت لزوم درمان انجام شود.

زردی و علائم مرتبط

زردی از طریق زرد شدن پوست و چشم ها ظاهر می شود . این به عنوان یکی از اولین علائم در اکثر افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده (و تقریباً همه افراد مبتلا به سرطان آمپولاری) رخ می دهد.
زردی در اثر تجمع بیلی روبین، ماده ای به رنگ سبز تیره که در کبد تولید می شود، ایجاد می شود. به طور معمول، کبد مایعی به نام صفرا آزاد می کند که حاوی بیلی روبین است. صفرا از مجرای صفراوی مشترک وارد روده می شود و در آنجا به تجزیه چربی ها کمک می کند. در نهایت از بدن توسط مدفوع دفع می شود. هنگامی که مجرای صفراوی مشترک مسدود می شود، صفرا نمی تواند به روده ها برسد و میزان بیلی روبین در بدن جمع می شود.
سرطان هایی که از سر لوزالمعده شروع می شوند نزدیک مجرای صفراوی مشترک هستند. این سرطان ها زمانی که هنوز بسیار کوچک هستند می توانند روی مجرا فشار آورده و باعث زردی شوند، که گاهی اوقات به این معنی است که این تومورها را می توان در مراحل اولیه پیدا کرد. اما سرطان هایی که در بدن یا نزدیک به لوزالمعده شروع می شوند، تا زمانی که در تمام اندام پخش نشوند، روی مجرا فشار نمی آورند. در آن زمان، سرطان اغلب به خارج از پانکراس نیز گسترش یافته است.
زمانی که سرطان لوزالمعده گسترش می یابد، معمولاً ابتدا به کبد می رود. این مسئله نیز می تواند باعث زردی شود.

علاوه بر زردی چشم و پوست، سایر علائم زردی عبارتند از:

ادرار تیره:

گاهی اوقات ادرار تیره اولین علامت زردی است. با افزایش سطح بیلی روبین در خون، ادرار به رنگ قهوه ای در می آید.

مدفوع کم رنگ یا چرب:

بیلی روبین به طور معمول به رنگ قهوه ای مدفوع کمک می کند. اگر مجرای صفراوی مسدود شده باشد، مدفوع ممکن است خاکستری یا رنگ روشن به نظر برسد. همچنین، اگر آنزیم‌های صفرا و پانکراس نتوانند به روده‌ها برسند تا به تجزیه چربی‌ها کمک کنند، مدفوع می‌تواند چرب شده و در توالت شناور شود.

خارش پوست:

وقتی بیلی روبین در پوست جمع می شود، زرد شده و شروع به خارش می کند.
سرطان پانکراس شایع ترین علت زردی نیست. علل دیگر، مانند سنگ کیسه صفرا، هپاتیت، و سایر بیماری های کبد و مجرای صفراوی، علل بسیار شایع تری هستند.

درد شکم یا کمر

درد شکم یا کمر در سرطان پانکراس شایع است. سرطان هایی که در بدن یا در لوزالمعده شروع می شوند می توانند به طور قابل توجهی رشد کنند و می توانند شروع به فشرده سازی سایر اندام های مجاور کنند و باعث درد شوند. سرطان همچنین ممکن است به اعصاب نزدیک لوزالمعده گسترش یافته و اغلب باعث کمردرد شود.
درد در ناحیه شکم یا کمر بسیار شایع است و اغلب در اثر شرایطی غیر از سرطان پانکراس ایجاد می شود.

کاهش وزن و بی اشتهایی

برای افراد مبتلا به سرطان پانکراس بسیار رایج است که بدون تلاش ، وزن کم کنند. اغلب این افراد اشتهای کمی دارند یا اصلا اشتها ندارند.

تهوع و استفراغ

اگر سرطان انتهای انتهایی معده را تحت فشار قرار دهد، می‌تواند تا حدی آن را مسدود کند و عبور غذا را دشوار کند. این می تواند باعث تهوع، استفراغ و درد شود که بعد از خوردن غذا تشدید می شود.

تشخیص سرطان لوزالمعده چگونه انجام می شود؟

در صورتی که پزشک به سرطان پانکراس مشکوک باشد ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را تجویز کند :

– آزمایشات تصویربرداری که تصاویری از اندام های داخلی ایجاد می کنند.

این آزمایشات به پزشکان این امکان را می دهند تا اندام های داخلی بیمار از جمله پانکراس را تجسم کنند . تکنیک های مورد استفاده برای تشخیص سرطان پانکراس شامل سونوگرافی ، اسکن توموگرافی یا اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) ، سی تی اسکن و ام آر آی می باشد.

– استفاده از یک میدان دید برای ایجاد تصاویر سونوگرافی از پانکراس

در سونوگرافی آندوسکوپی(EUS) از دستگاه سونوگرافی برای ایجاد تصاویر از پانکراس از داخل شکم استفاده می شود این دستگاه از طریق یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام اندوسکوپ به پایین مری و داخل معده منتقل می شود تا تصاویر گرفته شوند.

– برداشتن نمونه بافت برای آزمایش (بیوپسی)

بیوپسی روشی برای برداشتن نمونه کوچکی از بافت برای معاینه زیر میکروسکوپ است.
غالباً بافت در طی EUS با عبور ابزارهای ویژه از آندوسکوپ جمع می شود . گاهی اوقات با وارد کردن یک سوزن از طریق پوست به داخل پانکراس یک نمونه از بافت از لوزالمعده جمع می شود . (آسپیراسیون با سوزن ریز)

– آزمایش خون

پزشک ممکن است آزمایش خون را از نظر بررسی پروتئین‌های خاص (مارکرهای تومور) که توسط سلول های سرطانی لوزالمعده ریخته شده اند ، تجویز کند .
یک آزمایش نشانگر تومور که در سرطان لوزالمعده استفاده می شود CA19-9 نام دارد و ممکن است در درک چگونگی پاسخ سرطان به درمان مفید باشد. اما این آزمایش همیشه قابل اعتماد نیست ، زیرا در برخی از افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده سطح CA19-9 افزایش نمی یابد.
در صورتی که پزشک تشخیص سرطان لوزالمعده را تایید کند سعی می کند میزان یا مرحله‌ ای که سرطان در آن قرار دارد را تعیین کند .
با استفاده از اطلاعات آزمایشات مرحله ای ، پزشک سرطان پانکراس را به مرحله‌ ای اختصاص می ‌دهد که کمک می کند تا مفید ترین روش درمانی برای او را انتخاب کند.
مراحل سرطان پانکراس با اعداد رومی از 0 تا IV نشان داده می شود. پایین ترین مراحل نشان می دهد که سرطان محدود به لوزالمعده است . در مرحله چهارم ، سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است.

درمان سرطان پانکراس

جراحی

برای سرطان پانکراس، دو نوع جراحی کلی ممکن است استفاده شود:
جراحی بالقوه، زمانی استفاده می شود که نتایج معاینات و آزمایشات حاکی از آن است که سرطان می تواند به طور کامل برداشته شود.
اگر آزمایش‌ها نشان دهند که سرطان بیش از حد گسترش یافته است، ممکن است جراحی تسکینی انجام شود. این جراحی برای تسکین علائم یا جلوگیری از برخی عوارض مانند انسداد مجرای صفراوی یا روده انجام می شود، اما هدف آن درمان سرطان نیست.

پرتو درمانی

نوع پرتویی که اغلب برای درمان سرطان لوزالمعده استفاده می شود، پرتودرمانی خارجی است که تابش را از منبعی خارج از بدن در محل سرطان متمرکز می کند.
انجام پرتودرمانی شبیه به عکسبرداری با اشعه ایکس است، اما پرتودرمانی شدیدتر است. این روش به خودی خود دردناک نیست. هر درمان فقط چند دقیقه طول می کشد، اگرچه زمان آماده سازی (قرار دادن بیمار در مکان مناسب برای درمان) معمولاً بیشتر طول می کشد. اغلب، پرتودرمانی 5 روز در هفته به مدت چند هفته انجام می شود.
منبع